કાળઝાળ ગરમી અને કોલસાની અછતને કારણે દેશના ઘણા ભાગોમાં વીજળીનું ઊંડું સંકટ ઊભું થયું છે. દિલ્હી, રાજસ્થાન, મહારાષ્ટ્ર સહિત દેશના 13 રાજ્યો વીજળી સંકટનો સામનો કરી રહ્યા છે. આંધ્રપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, પંજાબ, ઝારખંડ, હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ, દિલ્હી, રાજસ્થાન સહિત ઘણા રાજ્યોમાં ભારે પાવર કટ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં પાવર સ્ટેશનોમાં કોલસાની અછતને જોતા રેલવેએ મોટો નિર્ણય લીધો છે. ભારતીય રેલ્વેએ છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયામાં દરરોજ ઘણી મેલ/એક્સપ્રેસ અને પેસેન્જર ટ્રેનો રદ કરી છે, જેથી પાવર પ્લાન્ટ્સ સુધી કોલસા વહન કરતી માલસામાન ટ્રેનોને માર્ગ આપવામાં આવે.
વિજળીની માંગમાં વધારાને કારણે કોલસાની સપ્લાય કરવા માટે, રેલ્વે મંત્રાલયે 24 મે સુધી પેસેન્જર ટ્રેનોની લગભગ 670 ટ્રિપ્સ રદ કરતી સૂચના બહાર પાડી છે. તેમાંથી 500થી વધુ લાંબા અંતરની મેલ અને એક્સપ્રેસ ટ્રેનો છે. આ સાથે રેલવેએ કોલસા વહન કરતી માલસામાન ટ્રેનોની સંખ્યામાં પણ વધારો કર્યો છે. આવી 400 થી વધુ ટ્રેનો દરરોજ ચલાવવામાં આવે છે, દરેકમાં લગભગ 3,500 ટન કોલસો વહન થાય છે.
ભારતના ઘણા ભાગોમાં પાવર કટ
સેન્ટ્રલ ઇલેક્ટ્રિસિટી ઓથોરિટી (CEA) ના દૈનિક કોલ સ્ટોક રિપોર્ટ અનુસાર, 165 થર્મલ પાવર સ્ટેશનોમાંથી, 56 પાસે 10 ટકા અથવા તેનાથી ઓછા કોલસાનું સંતુલન છે જ્યારે 26 થર્મલ પાવર સ્ટેશનમાં પાંચ ટકાથી ઓછો સ્ટોક છે. કાળઝાળ ગરમી અને વીજળી કાપને કારણે ભારતના ઘણા ભાગોમાં જનજીવન અને ઉદ્યોગોને અસર થઈ છે.
કોલસાની અછતને કારણે કેટલાક ઉદ્યોગો ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરી રહ્યા છે. એપ્રિલની શરૂઆતથી ભારતના પાવર પ્લાન્ટ્સમાં કોલસાના સ્ટોકમાં લગભગ 17 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જે જરૂરી સ્ટોકના ત્રીજા ભાગનો હિસ્સો ધરાવે છે.
રેલવે દરરોજ 400 થી વધુ માલગાડીઓ ચલાવે છે
વિક્રમી ગરમીના કારણે વીજળીની માંગ વધી છે. ભારતની લગભગ 70 ટકા વીજળી કોલસામાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. ગીચ રૂટ પર દોડતી પેસેન્જર ટ્રેનોની સંખ્યા વધુ હોવાને કારણે, શિપમેન્ટ ઘણીવાર મોડી પહોંચે છે. માહિતી અનુસાર, 2016-17માં, રેલવે દરરોજ કોલસાના પરિવહન માટે 269 માલગાડીઓ ચલાવી રહી હતી. વર્ષ 2021 માં, આવી 347 માલસામાન ટ્રેનો દરરોજ ચલાવવામાં આવતી હતી અને ગુરુવાર (28 એપ્રિલ 2022) સુધીમાં આ સંખ્યા દરરોજ 400 થી 405 સુધી પહોંચી ગઈ હતી.