ઉત્તરાખંડમાં અત્યાર સુધીમાં 11 લાખ 65 હજાર 998 લોકોએ ચારધામની મુલાકાત લીધી છે, તેની સાથે જ મૃત્યુઆંક પણ વધ્યો છે. અત્યાર સુધીમાં 96 લોકોના મોત થયા છે. જ્યારે 70થી વધુ ઘોડા ખચ્ચરનો જીવ ગયો છે. તેથી ચારધામ યાત્રા અંગેના દાવાઓ અને વાસ્તવિકતામાં જમીન-આસમાનનો તફાવત છે. વિશ્વાસ ન આવતો હોય તો વાંચો સંપૂર્ણ અહેવાલ.
આજે ઉત્તરાખંડમાં ચારધામ યાત્રાના 25 દિવસ પૂર્ણ થયા છે. અત્યાર સુધીમાં દોઢ લાખથી વધુ શ્રદ્ધાળુઓ ચારધામના દર્શન કરી ચૂક્યા છે, પરંતુ અરાજકતાને કારણે અનેક શ્રદ્ધાળુઓ મૃત્યુ પામી રહ્યા છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે જ્યારે યાત્રા દરમિયાન 20થી વધુ લોકોના મોત થયા હતા ત્યારે સરકારે બે મંત્રીઓની ડ્યુટી લગાવી હતી. જેમાં એક મંત્રીને બદ્રીનાથના પ્રભારી અને બીજા મંત્રીને કેદારનાથના પ્રભારી બનાવવામાં આવ્યા હતા. ઉતાવળમાં લીધેલા આ નિર્ણય બાદ સિસ્ટમમાં આમૂલ પરિવર્તન આવશે તેવી અપેક્ષા હતી.
ચારધામમાં સરકાર અને પ્રભારી મંત્રીઓની દેખરેખ હેઠળ અધિકારીઓ-કર્મચારીઓ વધુ સારી કામગીરી કરીને જમીન પર પરિણામ દેખાડી શકશે તેવી પણ અપેક્ષા હતી, પરંતુ કોને ખબર હતી કે મંત્રીઓ જેમની ફરજ બજાવી ચૂક્યા છે. ચારધામ યાત્રામાં બંદોબસ્ત ગોઠવવા માટે લાદવામાં આવેલ તે મંત્રીઓ પણ ખાણપૂર્તિ ખાતર માત્ર બયાનબાજી અને હવાઈ ભાષણમાં જ કામ કરતા જોવા મળશે.
શું માણસો છે, શું પ્રાણીઓ બધા પોતાનો જીવ ગુમાવે છે:
ચારધામ યાત્રામાં માત્ર માનવીઓ જીવ ગુમાવી રહ્યા છે. તેના બદલે, આ મૃત્યુ હવે ભક્તોને કેદારનાથ મંદિર સુધી પહોંચાડવા અને સામાન લઈ જવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ઘોડા ખચ્ચર સુધી પહોંચી ગયું છે. અત્યાર સુધીમાં 70 ઘોડા ખચ્ચર મૃત્યુ પામ્યા છે. જેના કારણે સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે આવી વ્યવસ્થા વચ્ચે ન તો માણસો અને ન તો પશુઓ સુરક્ષિત છે.
આશ્ચર્યની વાત એ છે કે, જ્યારે ચારધામ યાત્રામાં કેટલાક શ્રદ્ધાળુઓના મોત થયા હતા, ત્યારે ત્યાં સુધી માત્ર શાસક પક્ષમાં જ નહીં, પરંતુ વિપક્ષ અને રાજ્યમાં પણ તેની જોરશોરથી ચર્ચા થતી હતી, પરંતુ હવે માણસો અને પ્રાણીઓના મોતનો આંકડો વધી રહ્યો છે. રાજ્યમાં ભાગ્યે જ આ મુદ્દા અને તેની ચર્ચા કરવા માટે કોઈ છે. જેમને વ્યવસ્થા કરવી છે તેઓ મુખ્યમંત્રીની પેટાચૂંટણીમાં મત માંગવામાં વ્યસ્ત છે અને જેમને વિરોધ કરવાનો છે તે અંગે વિપક્ષ મૌન સેવી રહ્યો છે. કેદારનાથમાં ઘોડા અને ખચ્ચરના મોત પર ગુસ્સે થયા મેનકા ગાંધી, કહ્યું- તેમની સંભાળ રાખવી આપણી ફરજ છે.
આવી સ્થિતિમાં પ્રાણીઓના મોતને જોઈને વિપક્ષ કંઈ બોલ્યા નહીં, પરંતુ કેન્દ્ર સરકારમાં ભૂતપૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી અને લોકસભાના સાંસદ મેનકા ગાંધીએ રાજ્ય સરકારને ચેતવણીના સૂરમાં ચોક્કસપણે કહેવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે પ્રાણીઓ કે ચારધામ યાત્રા દરમિયાન મૃત્યુ પામ્યા હતા. તેમનું રક્ષણ કરવું એ રાજ્ય સરકાર અને માનવજાતનું પણ કામ છે.
આથી સરકારે આ તરફ ધ્યાન આપવું જોઈએ અને કેદારનાથમાં જાનવરોના મોતને કેવી રીતે રોકી શકાય? આના પર પણ કામ કરો. સતપાલ મહારાજ સાથે મેનકા ગાંધીની ફોન પર વાતચીતમાં મેનકાએ રાજ્ય સરકારને શક્ય તેટલું બધું કરવા કહ્યું છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે 25 દિવસમાં જે રીતે પશુઓના મોત વધી રહ્યા છે. ભવિષ્યમાં આવું ન બને તે માટે સરકારે તેમની સંસ્થાની પણ ખાતરી કરવી જોઈએ.
મેનકા ગાંધીની ચેતવણી બાદ વહીવટીતંત્ર જાગ્યું:
જ્યારે સુલતાનપુરમાં બેઠેલા લોકસભા સાંસદ મેનકા ગાંધીએ સતપાલ મહારાજ સાથે વાત કરી તો રાજ્ય સરકાર અને તેમના અધિકારીઓ પણ સમજી ગયા કે મામલો વધુ ગરમ થઈ શકે છે. તેથી, રુદ્રપ્રયાગના જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટે પણ ઉતાવળમાં નિવેદન બહાર પાડ્યું. જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટના જણાવ્યા અનુસાર અત્યાર સુધીમાં 70 પશુઓના મોત થયા છે. આ મૃત્યુને રોકવા માટે, કેટલાક ડોકટરોને મુસાફરીના માર્ગો પર તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. આ સાથે કેટલીક સંસ્થાઓને પણ વહીવટીતંત્રને સહકાર આપવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. એટલું જ નહીં, જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટના જણાવ્યા અનુસાર, દરરોજ સેંકડો પ્રાણીઓની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે. જેથી ઘોડા અને ખચ્ચરમાં કોઈ રોગચાળો કે રોગચાળો ન ફેલાય.
કેબિનેટ મંત્રી ધન સિંહ રાવતે આ યુક્તિ કરી:
જણાવી દઈએ કે રાજ્યના પર્યટન મંત્રી સતપાલ મહારાજ દુબઈ પ્રવાસ પર હતા ત્યારે મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ ધન સિંહ રાવત અને સુબોધ ઉનિયાલને બંને ધામોના મંત્રી બનાવ્યા હતા. મુશ્કેલી જોઈને રાજ્ય સરકારે ઉતાવળમાં આ નિર્ણય લીધો હતો, પરંતુ નવાઈની વાત એ છે કે તે પછી કોઈ મંત્રી ચારધામ યાત્રા પર નજર રાખવા મેદાનમાં ગયા ન હતા.
મુખ્યમંત્રીએ ધન સિંહ રાવતને તાત્કાલિક અસરથી કેદારનાથ મંદિર અને યાત્રાના માર્ગની વ્યવસ્થા જોવા માટે મોકલ્યા, પરંતુ ધન સિંહ રાવત પણ ગુપ્તકાશીમાં જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ અને સંબંધિત અધિકારીઓને મળ્યા બાદ દહેરાદૂન પરત ફર્યા. હવે કોઈએ મંત્રીને પૂછવું જોઈએ કે ગુપ્તકાશીમાં બેસીને ગૌરીકુંડ અને સોનપ્રયાગ સહિત કેદારનાથ સુધીની વ્યવસ્થા કેવી રીતે જોઈ શકાય.
જો મંત્રી ધન સિંહે આટલો પ્રયત્ન ન કર્યો હોય, તો પછી આ યાત્રાના મુખ્ય સ્ટોપ ગૌરીકુંડ અને સોનપ્રયાગ પર જઈને વ્યવસ્થાની સમીક્ષા કરો. વ્યવસ્થાના કારણે લોકો મરી રહ્યા છે. મુખ્યપ્રધાનના આદેશ પર ગયેલા ધન સિંહ રાવતે એક જ દિવસમાં તમામ વ્યવસ્થાઓ સુધારવાનું આશ્વાસન આપ્યું હતું, પરંતુ તે પછી પ્રધાન કેદારનાથ પાછા ગયા ન હતા.
