2 એપ્રિલથી ચૈત્ર નવરાત્રીનો પવિત્ર તહેવાર શરૂ થયો છે. નવરાત્રિ દરમિયાન માતાનું એવું કોઈ મંદિર નથી કે જ્યાં ભીડ ન હોય.આ સાથે જ માતાની શક્તિપીઠોના દર્શન કરવા માટે ભક્તોની લાંબી કતારો હોય છે. દરેક જગ્યાએ માતાના જયજયકારના પડઘા સંભળાય છે. નવરાત્રિની અનોખી છાયા પરથી અંદાજ લગાવી શકાય છે કે હિંદુઓ માટે આ તહેવાર કેટલો મહત્વનો છે.
જો કે માતા રાનીની પૂજા માત્ર હિંદુઓ જ કરે છે, પરંતુ માતા દુર્ગાનું એક એવું સ્થાન પણ છે જ્યાં માત્ર હિંદુ વર્ગ જ નહીં પરંતુ મુસ્લિમો પણ રોકાયેલા છે. આ પવિત્ર સ્થાન પર મુસ્લિમો માતાના દર્શન કરવા જાય છે અને સંપૂર્ણ ભક્તિ સાથે પ્રાર્થના કરે છે. આ સ્થળ ચમત્કારિક રીતે હિંદુ અને મુસ્લિમ બંને માટે આસ્થાનું કેન્દ્ર છે
દેવી પુરાણ અનુસાર, વિશ્વમાં કુલ 51 શક્તિપીઠો છે, જેમાંથી 42 ભારતમાં, 1 પાકિસ્તાનમાં, 4 બાંગ્લાદેશમાં, 2 નેપાળમાં, 1 તિબેટમાં અને 1 શ્રીલંકામાં છે. આજે અમે જે સ્થાન વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ તે માતાની 51 શક્તિપીઠોમાંથી એક છે, જે પાકિસ્તાનમાં છે. આ શક્તિપીઠ માતા હિંગળાજ મંદિરના નામથી પ્રખ્યાત છે.
આ મંદિર હિંગોલ નદી ચંદ્રકૂપ પર્વત પર સ્થિત એક ગુફામાં સ્થિત છે. આ મંદિર માત્ર 2000 વર્ષ પહેલા અસ્તિત્વમાં હતું. તે જ સમયે, આ મંદિરની વિશેષતા એ છે કે મુસ્લિમો માતાની આ શક્તિપીઠની સંભાળ રાખે છે. માતા હિંગળાજની ખ્યાતિ માત્ર પાકિસ્તાનના કરાચીમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર ભારતમાં છે.
દર વર્ષે ભારતમાંથી લાખો ભક્તો અહીં માતાના દર્શન માટે પહોંચે છે, પરંતુ સિંધ-કરાચીમાંથી પણ ઘણા ભક્તો દર્શન માટે આવે છે. હિંગળાજ મંદિરમાં પ્રવેશવા માટે પથ્થરના પગથિયાં ચઢવા પડે છે. મા હિંગળાજ મંદિરના આ શક્તિપીઠમાં દેવી પાર્વતીની મૂર્તિ બિરાજમાન છે.
-જ્યારે હિંદુઓ માટે આ જગ્યાને શક્તિપીઠ કહેવાય છે, જ્યારે મુસ્લિમો માટે આ જગ્યા નાનીની હજ કહેવાય છે. તે સમયે જ્યારે આ પ્રદેશ ભારતનો ભાગ હતો, ત્યારે હિંગળાજ તીર્થસ્થાન હિંદુઓનું મુખ્ય યાત્રાધામ હતું.
આ સાથે, બલૂચિસ્તાનના મુસ્લિમો પણ હિંગલા દેવીની પૂજા કરતા હતા, તેઓ મંદિરમાં માતાને ‘નાની’ કહીને લાલ કપડા, અગરબત્તીઓ, અત્તરથી ભરેલી સીરણી પણ ચઢાવતા હતા. હિંગળાજ શક્તિપીઠ હિન્દુ-મુસ્લિમનું સંયુક્ત મહાતીર્થ હતું.
મંદિરની બહાર 10 ફૂટ લાંબી ચુલ એટલે કે અંગારાની ઘેરી બનાવવામાં આવે છે જે કોલસાથી ભરેલી હોય છે. જેના પર ભક્તો ચાલીને મંદિરની અંદર પ્રવેશ કરે છે. એકવાર માતાએ અહીં પ્રગટ થઈને વરદાન આપ્યું કે જે ભક્ત મને અનુસરશે તેની દરેક મનોકામના પૂર્ણ થશે.
પરંતુ માતાના ચમત્કારથી અહીં અંગારા પર ચાલવાથી ભક્તોના શરીરને કોઈ નુકસાન થતું નથી, તમારી પ્રતિજ્ઞા અવશ્ય પૂર્ણ થાય છે. સમયની સાથે આ પરંપરા આજકાલ બંધ થઈ ગઈ છે.
સતયુગમાં, જ્યારે દેવી સતીએ પોતાનું શરીર અગ્નિદાહમાં અર્પણ કર્યું હતું, ત્યારે ભગવાન શિવે સતીના બળેલા શરીરને લઈ લીધું હતું અને પછી ભગવાન વિષ્ણુએ સતીના બળેલા શરીરને તેમના સુદર્શન ચક્રથી ટુકડાઓમાં વહેંચી દીધા હતા.
એવું માનવામાં આવે છે કે સતીના શરીરનો પહેલો ટુકડો એટલે કે માથાનો એક ભાગ અહીં અઘોર પર્વત પર પડ્યો હતો. જેને હિંગળાજ અને હિંગુલા પણ કહેવામાં આવે છે, આ સ્થાન કોટારી શક્તિપીઠ તરીકે પણ ઓળખાય છે. શરીરના બાકીના અંગો ભારતના જુદા જુદા ભાગોમાં પડ્યા હતા, જે પછીથી શક્તિપીઠ કહેવાયા
કહેવાય છે કે આ સ્થાન પર દરરોજ રાત્રે તમામ શક્તિઓ એકત્ર થઈને રાસ રચે છે, જેમ જેમ દિવસ પસાર થાય છે તેમ તેમ હિંગળાજ માતાની અંદર સમાઈ જાય છે.
– ઉંચી ટેકરી પર બનેલી ગુફામાં માતાનું દેવતા સ્વરૂપ બિરાજમાન છે. પર્વતની ગુફામાં માતા હિંગળાજ દેવીનું મંદિર છે, તેને કોઈ દરવાજો નથી. મંદિરની પરિક્રમા ગુફાની એક બાજુથી બીજી બાજુ જાય છે.
મંદિરની વાત કરીએ તો એવું માનવામાં આવે છે કે માતા હિંગળાજ દેવી દરરોજ સવારે અહીં સ્નાન કરવા આવે છે. અહીં માતા સતી કોત્રીના રૂપમાં ભગવાન ભોલેનાથ ભીમલોચન ભૈરવના રૂપમાં બિરાજમાન છે.
–
શ્રી ગણેશની મૂર્તિ ઉપરાંત માતા હિંગળાજ મંદિર પરિસરમાં આવેલી કાલિકા માતા, બ્રહ્મકુંડ તિરકુંડ વગેરે પ્રસિદ્ધ યાત્રાધામો છે.
– આ આદિ શક્તિની પૂજા ફક્ત હિંદુઓ કરે છે, મુસ્લિમો પણ તેમને ઘણું સન્માન આપે છે.