ગર્ભાવસ્થાના નવ મહિના કોઈપણ સ્ત્રી માટે સરળ હોતા નથી. આ સમયગાળા દરમિયાન, ઘણા ફેરફારો અને આરોગ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે, જેમાંથી એક એડીમા (Edema) છે.
ગર્ભાવસ્થાના દરેક દિવસ પડકારજનક અને મુશ્કેલીઓથી ભરેલા હોય છે. ગર્ભાવસ્થામાં, પેટ તો બહાર આવે જ છે સાથે જ આખા શરીરે સોજા પણ આવી શકે છે. સામાન્ય રીતે સોજો પગ અને હાથને અસર કરે છે. આ સમસ્યાને ગર્ભાવસ્થામાં થતા એડીમા (Edema) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સોજાની ઘણી ફરિયાદો હોય છે અને આજે અમે તમને પગમાં આવતા સોજા વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
ગર્ભાવસ્થામાં સોજા કેમ આવે છે?
ગર્ભાવસ્થામાં, બાળકના વિકાસ માટે શરીરને રાત-દિવસ મહેનત કરવી પડે છે. આ કિસ્સામાં લોહી અને પ્રવાહીનું પ્રમાણ વધે છે. ગર્ભાવસ્થામાં, સ્ત્રીઓમાં લોહીનું ઉત્પાદન લગભગ 50% જેટલું વધી જાય છે. આ સ્થિતિ ગર્ભાવસ્થામાં સોજા તરફ દોરી જાય છે. સગર્ભા સ્ત્રીઓને ચહેરો, હાથ, પગ અને એડીમાં સોજો વધારે પ્રભાવિત કરે છે.
ગર્ભાવસ્થા સોજો આવવાનું ક્યારે શરૂ થાય છે
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કોઈપણ સમયે હાથ અને પગમાં સોજો આવવાની શરૂઆત થઈ શકે છે. આમાંના મોટા ભાગના ગર્ભાવસ્થાના પાંચમા મહિનાની આસપાસ અને ડિલિવરી સમયે થાય છે. આ સિવાય વાતાવરણમાં પરિવર્તન, લાંબા સમય સુધી ઉભા રહેવાથી, થાક લાગે એવું કામ કરવાથી, આહારમાં પોટેશિયમ ઓછું લેવાને કારણે, કેફીન અને સોડિયમનું વધુ માત્રા લેવાથી પણ ગર્ભાવસ્થામાં સોજાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
જો કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સોજો આવવો એ કોઈ મોટી સમસ્યા નથી, પરંતુ જો હાથ અને પગમાં અચાનક સોજો આવે છે, તો તમારે તેને અવગણવું જોઈએ નહીં. તે પ્રિ-ક્લેમ્પ્સિયાની નિશાની પણ હોઈ શકે છે.
ગર્ભાવસ્થા સોજાના પગલાં
જો તમે ગર્ભવતી છો અને પગમાં સોજો હોવાને કારણે તમને સમસ્યા આવી રહી છે, તો નીચે આપેલી ટીપ્સ પર ધ્યાન આપો:
– સતત એક સ્થિતિમાં ન રહો. બેઠા હો ત્યારે ઉભા થવાથી અને ઉભા હો ત્યારે બેસવાથી લોહીનો પ્રવાહ વધુ સારો રહે છે અને હાથ અને પગની સોજાની સમસ્યા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
– એક બાજુએ સૂવાથી પણ સોજામાં મોટી રાહત મળી શકે છે. તે બાળક અને કિડની બંને માટે સારું હોય છે. ઘણું પાણી પીવું. આ શરીરમાં હાજર અતિશય પ્રવાહીને દૂર કરશે. જ્યારે શરીર હાઇડ્રેટેડ રહેશે, ત્યારે વધારાના પ્રવાહી સ્ટોર્સને સંગ્રહિત કરવાની જરૂર રહેશે નહીં.
– તમે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કેટલીક સલામત કસરતો કરી શકો છો. વ્યાયામ લોહીના પ્રવાહમાં સુધારો કરે છે અને હાથપગના પેશીઓમાં જમા પ્રવાહીને બહાર કાઢે છે.
– જ્યારે પણ તમને સમય મળે ત્યારે તમારા પગ સાથે સહેજ ઉપર બેસો. થોડા સમય માટે આવી બેઠક પગમાં સંચિત પ્રવાહીને બહાર કાઢવામાં મદદ કરી શકે છે.
– ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન લગભગ 90 ટકા સ્ત્રીઓના પગમાં સોજો આવે છે. જો તમે સોજો ઓછો કરવા માંગો છો, તો તમે તમારા પગને થોડા સમય માટે નવશેકા પાણીમાં ડુબાડી શકો છો. જો તમે ઇચ્છો, તો તમે આ પાણીમાં મીઠું પણ ઉમેરી શકો છો.
– ગર્ભાવસ્થામાં પગ અને એડી પર ખૂબ જ સોજો આવે છે. હકીકતમાં આ સમય દરમ્યાન શરીરનો ઉપરનો ભાગ ભારે થઈ જાય છે અને આખું વજન પગ પર પડે છે, જેનાથી તેમનામાં સોજો આવે છે.
– ચહેરા પર દેખાતા સોજા હોર્મોનલ ફેરફારોને કારણે પણ થાય છે. જો તમે ઇચ્છતા હો, તો તમે કસરત દ્વારા ચહેરાના સોજાને ઘટાડી શકો છો.
– સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પેઢા પણ ફૂલે છે. જો તમને મૌખિક (Oral) સમસ્યા હોય, તો તમારા મોંમાંથી લોહી પણ આવે છે.
આહારમાં શું લેવું
આહારમાં પોટેશિયમ ઓછું લેવાથી સોજો ગંભીર સ્વરૂપ લઈ શકે છે. પોટેશિયમ શરીરને યોગ્ય માત્રામાં પ્રવાહી સંગ્રહિત કરવામાં મદદ કરે છે. પ્રિનેટલ વિટામિન્સમાં તમારે પોટેશિયમ લેવું જોઈએ, પરંતુ કેટલાક ખાદ્યપદાર્થોથી પણ તેની પૂર્તિ કરી શકાય છે.
પોટેશિયમ બટાકા, શક્કરીયા, કેળા, પાલક, કઠોળ, દાડમનો રસ, નારંગીનો રસ અને ગાજરનો રસ, દહીં, બીટ, દાળ વગેરેમાંથી વધારે પ્રમાણમાં મળે છે.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત