સ્ટેરોઇડ્સના અતિશય ઉપયોગથી થાય છે આ રોગો, જાણો સ્ટેરોઇડ્સ શરીરમાં શું કરે છે, સાથે જાણો આ આડઅસરો વિશે પણ

આ દિવસોમાં કોવિડની સારવાર માટે, દર્દીને ઘણી વખત તેની સારવાર દરમિયાન સ્ટેરોઇડ્સ આપવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તેનો વધારે ઉપયોગ કરવાથી આડઅસર થાય છે.

કોરોના ચેપગ્રસ્ત દર્દીઓની સારવાર સ્ટેરોઇડ્સથી કરવામાં આવે છે, પરંતુ મોટાભાગની સાવચેતીઓ કે જે સ્ટેરોઇડ્સ આપતી વખતે લેવી જોઇએ તેની ખૂબ કાળજી લેવામાં આવતી નથી, સ્ટેરોઇડ્સ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી બનાવી શકે છે.

સમગ્ર વિશ્વમાં કોરોના વાયરસનો પ્રકોપ વધતો જોવા મળી રહ્યો છે. દર્દીઓની વધતી સંખ્યાને લીધે, હોસ્પિટલોમાં ઓક્સિજન, બેડ અને દવાઓનો અભાવ છે. સમયસર સારવાર ન મળવાના કારણે દર્દીઓ મરી રહ્યા છે. એટલા માટે ડોકટરો કોરોના દર્દીઓને આઇસોલેશનમાં રેહવાની સલાહ આપી રહ્યા છે.

પરંતુ કેટલાક દર્દીઓ ઝડપી રિકવરી માટે સ્ટેરોઇડ્સ દવાઓનો ઉપયોગ કરતા દેખાય છે. કોરોના ચેપગ્રસ્ત દર્દીઓની સારવાર સ્ટેરોઇડ્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે. પરંતુ સ્ટેરોઇડ્સ આપતી વખતે જે સાવચેતી રાખવી જોઇએ તે ધ્યાનમાં લેવામાં આવતી નથી. પરિણામે, દર્દી સાજા થવાને બદલે વધુ બીમાર થાય છે.

સ્ટેરોઇડ્સ દ્વારા નુકસાન

નિષ્ણાંત ડોકટરોના જણાવ્યા મુજબ, સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ હજી પહેલાની જેમ જ ચાલુ છે. તમારે એ સમજવું જરૂરી છે કે સ્ટેરોઇડ્સ સ્વાસ્થ્ય માટે સારું છે, પરંતુ તેના વધુ ઉપયોગના કારણે આડઅસર પણ થઈ શકે છે. સ્ટેરોઇડ્સ પણ શરીરમાં કુદરતી રીતે બનાવવામાં આવે છે. જ્યારે પણ કોઈ કટોકટી હોય છે, ત્યારે સ્ટેરોઇડ્સ લોહીમાં વધારો કરે છે અને લડવામાં મદદ કરે છે કારણ કે તે સમયે આપણને વધુ શક્તિની જરૂર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, સ્ટેરોઇડ્સ શરીરને લડવા માટે જરૂરી શક્તિ આપે છે, પરંતુ બદલામાં રોગપ્રતિકારક પ્રતિક્રિયા ઘટાડે છે, જે જોખમી છે.

આ જ કારણ છે કે ચેપ પછીના પ્રથમ 5-7 દિવસ માટે સ્ટેરોઇડ્સ ન લેવા જોઈએ કારણ કે આ સમયે શરીર વાયરસ સામે લડી રહ્યું છે, સ્ટેરોઇડ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી બનાવી શકે છે. ચેપના બીજા તબક્કામાં, જ્યારે શરીરમાં બળતરા શરૂ થઈ છે, ત્યારે રોગપ્રતિકારક શક્તિના વધેલા પ્રતિભાવને ઘટાડવા માટે સ્ટેરોઇડ્સ આપી શકાય છે.

સ્ટેરોઇડ્સની વધારે માત્રા અથવા તેને લાંબા સમય સુધી ચાલુ રાખવાથી શરીરમાં અન્ય ઘણા ચેપનું જોખમ પણ વધે છે. તેઓ મ્યુકોર, ડ્રગ પ્રતિરોધક ફંગલ ચેપ અને ડ્રગ પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયાના જોખમને પણ વધારે છે. સ્ટેરોઇડ્સનો વધુ પડતો ઉપયોગ સ્નાયુઓની નબળાઇ અને બ્લડ સુગરને અનિયંત્રિત કરી શકે છે. ડાયાબિટીઝના દર્દીઓ માટે આ ખૂબ જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. દર્દીઓને બીજી ઘણી પ્રકારની સમસ્યાઓનો પણ સામનો કરવો પડી શકે છે.

સ્ટેરોઇડ્સ શરીરમાં શું કરે છે ?

સ્ટેરોઇડ્સ શરીરમાં સોજાને નિયંત્રણમાં રાખવાનું કામ કરે છે. પરંતુ, તે ખાસ કરીને ડાયાબિટીઝના દર્દીઓમાં સુગર લેવલને વધારે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તે સમયસર નિયંત્રિત ન થાય, તો પછી શરીરની પ્રતિરક્ષા પ્રભાવિત થાય છે, જે મ્યુકોર્માયકોસિસ એટલે કે બ્લેક ફંગસનું જોખમ વધારે છે.
જે દર્દીઓમાં ડાયાબિટીઝ અનિયંત્રિત હોય અને કોરોનાની સારવાર દરમિયાન સ્ટીરોઇડ્સ લેતા હોય, તો આવા લોકોમાં બ્લેક ફંગસનું જોખમ વધે છે.
કોરોના ચેપ દરમિયાન જે દર્દીઓ ઓક્સિજન પર હતા, તે સિવાય, શ્વાસની બિમારીઓ ધરાવતા દર્દીઓમાં આ સમસ્યા વધુ જોવા મળી રહી છે.
કોરોના દરમિયાન સ્ટેરોઇડ્સની વધુ માત્રા લેતા લોકોમાં પણ બ્લેક ફંગસનું જોખમ રહેલું છે.

શું બધા કોરોના દર્દીઓને સ્ટેરોઇડ્સની જરૂર છે ?

– બધા કોરોના દર્દીઓને સ્ટેરોઇડ્સની જરૂર હોતી નથી. મોટાભાગના દર્દીઓ સ્ટેરોઇડ્સ લીધા વગર જ રિકવરી મેળવે છે. જે કોવિડ દર્દીઓ હળવા લક્ષણો ધરાવે છે અને શરીરમાં ઓક્સિજનનું પ્રમાણ નિયંત્રણમાં છે, તેઓને સ્ટેરોઇડ્સની જરૂર નથી. તેથી, કોરોના દર્દીઓએ કોઈપણ તબીબી સલાહ વગર સ્ટેરોઇડ્સ દવાઓનો ઉપયોગ ન કરવો જોઇએ.

સ્ટેરોઇડ્સ દવાની આડઅસરો શું છે ?

– સ્ટેરોઇડ્સનો વધુ પડતો ઉપયોગ હાઈ બ્લડ શુગર, બ્લડ પ્રેશર, નિંદ્રામાં રહેવું, માનસિક બીમારી, ભૂખ ન લાગવી, વજન વધારવા અને સેકેન્ડરી ઇન્ફેકશનનું કારણ બની શકે છે. બે અઠવાડિયાથી વધુ સમય માટે સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ ગ્લુકોમા, મોતિયા, પ્રવાહી રીટેન્શન, હાયપરટેન્શન અને ઓસ્ટિઓપોરોસિસ તરફ દોરી શકે છે.

સ્ટેરોઇડ્સ લેતી વખતે શું ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ

– કોરોના દર્દીઓએ ડોક્ટરની સલાહ પર જ સ્ટેરોઇડ્સ દવા લેવી જોઈએ.

– દવા શરૂ કર્યા પછી તેના પોતાની રીતે બંધ ન કરવી જોઈએ, ડોક્ટરની સલાહથી જ ડોઝ ધીમે ધીમે ઘટાડવો જોઈએ.

– સ્ટેરોઇડ્સ આપતા ડોકટરોએ પણ કાળજી લેવી જોઈએ કે જો દર્દીને કોરોના ચેપ ઉપરાંત ડાયાબિટીઝ જેવા રોગો હોય તો સુગર લેવલ મુજબ સ્ટેરોઇડ્સની માત્રા શરૂ કરવી જોઈએ અને તેને નિયંત્રણમાં રાખવી જોઈએ.

અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.

વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.

નોંધ –

આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.

આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!

આપના સહકારની આશા સહ,

ટીમ હેલ્થ ગુજરાત