અનાનસ એ ખાટું-મીઠું ફળ છે. અનેનાસ એ બ્રોમોલીસિઆ જાતિનું મુખ્ય ફળ છે, જે ફિલિપાઇન્સ, થાઇલેન્ડ, ઇન્ડોનેશિયા, મલેશિયા, કેન્યા, ભારત અને ચીન સહિતના ઘણા ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. ઘણી સંસ્કૃતિઓએ તેને ઔષધીય છોડ માન્યો છે. અનાનસના આ ઔષધીય ગુણધર્મો બ્રોમેલેન નામના તત્વને આભારી છે, જે અનાનસનો અર્ક છે. બ્રોમેલેન એ એક પ્રકારનું પાચક એન્ઝાઇમ છે જે પ્રોટીન પાચનમાં મદદ કરી શકે છે. અનાનસ અને તેના સંયોજનો પર ખૂબ સંશોધન કરવામાં આવ્યું છે, તેના આધારે આ લેખમાં તેના ફાયદાઓ વર્ણવવામાં આવ્યા છે. તો ચાલો અમે તમને જણાવીએ અનાનસના સેવનથી થતા અઢળક ફાયદાઓ વિશે.
1. હાડકાં માટે અનાનસના ફાયદા
લાંબા સમય સુધી હાડકાં મજબૂત રાખવા માટે અનાનસનું સેવન ફાયદાકારક છે. અનાનસમાં મેંગેનીઝ હોય છે, જે હાડકાંને મજબૂત રાખવા માટે આવશ્યક ખનિજ માનવામાં આવે છે. એક સંશોધન અનુસાર, સ્ત્રીઓ માટે 1.8 મિલિગ્રામ / દિવસ અને પુરુષો માટે 2.3 મિલિગ્રામ / દિવસ મેંગેનીઝ જરૂરી હોય છે. તે જ સમયે, 100 ગ્રામ અનાનસમાં 0.927 મિલિગ્રામ મેંગેનીઝ હોય છે. તેથી, અનાનસ તમારા હાડકા માટે ફાયદાકારક છે. આ ઉપરાંત, અનાનસમાં કેલ્શિયમ પણ હોય છે અને કેલ્શિયમ હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે આવશ્યક પોષક તરીકે ઓળખાય છે. આ બે આવશ્યક પોષક તત્વોના આધારે હાડકાં માટે અનાનસનું સેવન કરી શકાય છે.
2. અસ્થમા માટે
અનાનસમાં બ્રોમેલેન ઘટકો અસ્થમાના દર્દીઓ માટે વરદાનથી ઓછું નથી. તે અસ્થમા દ્વારા થતા વાયુમાર્ગમાં બળતરા ઘટાડી શકે છે. એક અભ્યાસ મુજબ, અનાનસના અર્ક (બ્રોમેલેઇન) માં એન્ટિઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો છે, જે શ્વસન માર્ગના બળતરાને ઘટાડીને અસ્થમાના લક્ષણોમાં રાહત આપી શકે છે. પરંતુ અસ્થમાના દર્દીઓએ અનાનસનું સેવન કરતા પેહલા એકવાર તેમના ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
3. મોના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે
અનાનસમાં બ્રોમેલેન, હોય છે, જે એન્ટીબેક્ટેરિયલ તત્વ પણ છે. તેથી જ તેનો ઉપયોગ દંત ચિકિત્સામાં એન્ટિઇન્ફ્લેમેટરી અને એનલજેસિક (પેઇન રિલીવર) દવા તરીકે થઈ શકે છે. ઉપરાંત, એક સંશોધન મુજબ, બ્રોમેલેઇનમાં એન્ટી પ્લેક અને એન્ટી જીંજીવાઇટિસ ગુણધર્મો છે. આ ગુણધર્મો દાંતની ઉપરના બેક્ટેરિયલ સ્તર (તકતી) ની રચનાને અટકાવી શકે છે, જે જીંજીવાઇટિસ નામના રોગના જોખમને ઘટાડે છે. ઉપરાંત, બ્રોમેલેન દાંતની ચમક વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ગુણોને લીધે, અનાનસ મોંની સ્વચ્છતા અને આરોગ્ય માટે સારું માનવામાં આવે છે.
4. હૃદય માટે અનાનસના ફાયદા
અનાનસનું સેવન કરવાથી હૃદયની તંદુરસ્તી જળવાઇ શકે છે. તેમાં રક્તવાહિની ગુણધર્મો છે જે રક્તવાહિની તંત્રને સુરક્ષિત કરે છે. તેમાં ઉંચી માત્રામાં ડાયેટરી ફાઇબર હોય છે, જે શરીરમાં કોલેસ્ટરોલની માત્રાને મર્યાદિત કરી શકે છે. ડાયેટરી ફાઇબર શરીરના સ્વાસ્થ્ય જાળવણી માટે જરૂરી છે. ખરેખર, ડાયેટરી ફાઇબરનું સેવન હૃદય રોગ, જાડાપણું અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીઝની સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
5. અનાનસ વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે
અનાનસનો રસ વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. અનાનસનો રસ જાડા વિરોધી તત્વ તરીકે કામ કરી શકે છે. તેના સેવનથી લિપોજેનેસિસ (ચરબીની રચનાની ચયાપચયની પ્રક્રિયા) ઘટાડે છે અને લિપોલીસીસ (લિપોલીસીસ – ચરબી અને અન્ય લિપિડ તૂટી રહેવાની પ્રક્રિયા) વધી શકે છે. અનાનસના રસમાં જોવા મળતી આ ગુણવત્તા વજન ઘટાડવામાં મદદરુપ થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, એક ગ્લાસ અનાનસનો રસ શરીરને દિવસભર હાઇડ્રેટ રાખવા, ઉર્જા આપવા તેમજ ચયાપચય વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી, તેનું સેવન વજન ઘટાડવા માટે પણ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.
6. શરદી અને ઉધરસની સમસ્યામાં અનાનસના ફાયદા
અનાનસના ફાયદા શરદી અને ઉધરસ જેવી સમસ્યામાં જોવા મળી શકે છે. તે ગળા અને નાક સાથે સંકળાયેલ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા જેવા લક્ષણોથી રાહત આપી શકે છે. આ સમસ્યામાં, મ્યુકસ મેમ્બ્રેન સોજો આવે છે અને વધુ કફ સ્થિર થવા લાગે છે. અનાનસમાં બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો હોય છે, જે આ સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
7. કેન્સર નિવારણમાં અનાનસના ગુણધર્મો
કેન્સર એ એક ગંભીર રોગ છે, જેને સારવાર માટે લાંબી તબીબી પ્રક્રિયાની જરૂર છે. વૈજ્ઞાનિક પણ તેની સચોટ સારવાર માટે સતત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, પરંતુ ખોરાકની સંભાળ રાખો, તો પછી કેન્સરનું નિવારણ શક્ય છે આ ખોરાકમાં અનાનસનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે, જે કેન્સરને રોકવામાં અસરકારક માનવામાં આવે છે. તેના મુખ્ય એન્ઝાઇમ બ્રોમેલેઇન કેન્સરના કોષોના વિકાસને અટકાવી શકે છે. એક સંશોધન મુજબ, બ્રોમલેઇન એ ફ્રી રેડિકલ સામે લડતા પ્રતિક્રિયાશીલ ઓક્સિજન કણો અને ઓટોફેગી (મૃત કોષોને કુદરતી સફાઇ) સક્રિય કરીને કેન્સરના જોખમને અટકાવી શકે છે. એક સંશોધન મુજબ, બ્રોમેલેનની એન્ટિ-પ્લેટલેટ પ્રવૃત્તિ પણ કેન્સરના જોખમમાં દખલ કરી શકે છે. એટલું જ નહીં, તેમાં હાજર એન્ટિ-કેન્સર ગુણધર્મો કેન્સરના કોષોને વધતા રોકે છે અને કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે. તેથી એવું કહી શકાય કે કેન્સરની સમસ્યામાં અનાનસનું સેવન ફાયદાકારક છે.
8. સોજો અને ગળામાં દુખાવામાં અનાનસના ફાયદા
અનાનસમાં એન્ટિઇન્ફેલેમેટરી ગુણધર્મો છે. તેથી, સોજો અને તેનાથી સંબંધિત સમસ્યાઓનો સામનો કરવા માટે અનાનસનું સેવન અસરકારક હોઈ શકે છે. ખરેખર, તેમાં હાજર એન્ઝાઇમ બ્રોમેલેઇનમાં સોજા ઘટાડવાના ગુણધર્મો છે, જેના કારણે તે તીવ્ર સાઇનસાઇટિસ, ગળામાં દુખાવો, સંધિવા અને સોજા જેવી સમસ્યાઓથી રાહત મેળવવા માટે મદદ કરી શકે છે.
9. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે અનાનસના ફાયદા
અનાનસમાં ઘણા ફાયટોકેમિકલ્સ (કુદરતી રસાયણો) હોય છે, જેમ કે કૌમેરિક એસિડ, ફેર્યુલિક એસિડ, ક્લોરોજેનિક એસિડ અને એલેજિક એસિડ. તેમાં વિટામિન સી, મેંગેનીઝ, થાઇમિન, રાઇબોફ્લેવિન, પાયરિડોક્સિન, કોપર અને રેસા જેવા સુક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો (આવશ્યક પોષક તત્વો) પણ હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, અનાનસ અને તેના મુખ્ય ઘટક બ્રોમેલેઇનનું સેવન કરવાથી શરીરમાં ઘણાં જરૂરી પોષક તત્વો મળી શકે છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. અનાનસમાં બ્રોમેલેન ઉપરાંત, સારી માત્રામાં વિટામિન-સી પણ હોય છે, જે રોગપ્રતિકાર શક્તિને સુધારવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
10. અનાનસ પાચન શક્તિમાં વધારો કરે છે
અનાનસના ફાયદા વિશે વાત કરતાં, તે પાચનમાં પણ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. હકીકતમાં, એક અભ્યાસ મુજબ, અનાનસમાં એવા ઉત્સેચકો હોય છે, જે પાચનક્રિયામાં મદદ કરી શકે છે. બ્રોમલીન એ એન્ઝાઇમ છે જે પ્રોટીનને તોડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે, પાચનને સરળ બનાવે છે. આ આધારે, એમ કહી શકાય કે અનાનસનું સેવન પાચન શક્તિને સરળતાથી ચલાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
11. ત્વચા માટે અનાનસના ફાયદા
અનાનસ સ્વાસ્થ્ય માટે તો ફાયદાકારક છે જ, પરંતુ અનાનસનું સેવન ત્વચા માટે પણ ખુબ ફાયદાકારક છે. એક અભ્યાસ મુજબ, અનાનસનું મુખ્ય ઘટક બ્રોમેલેન પેરિસિસ લિકેનોઇડ્સ ક્રોનિક (પિથરીઆસિસ લિકેનોઇડ્સ ક્રોનિકિયા-ત્વચાનો સોજો) ત્વચામાં થતી કોઈપણ સમસ્યાના ઉપચારમાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. તેના બળતરા વિરોધી, રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને એન્ટિ-વાયરલ ગુણધર્મો ત્વચાને સુરક્ષા આપવામાં મદદરુપ થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, અનાનસમાં સલ્ફરના કેટલાક સંયોજનો પણ હોય છે, જેમાં એન્ટી-બ્રાઉનિંગ અસર હોય છે. આ અસરને કારણે, અનાનસ ત્વચાની સમસ્યા દૂર કરવાની સાથે ત્વચાનો ગ્લો જાળવવામાં પણ મદદરૂપ થઈ શકે છે.
12. વાળ માટે અનાનસના ફાયદા
અનાનસમાં કેટલાક સલ્ફર સંયોજનો હોય છે, તેથી તે ત્વચાની સાથે વાળ માટે પણ ફાયદાકારક હોય શકે છે. નિષ્ણાતો માને છે કે વાળના ઉપલા સ્તર અને નાખ કેરાટિનથી બનેલો છે, આ એક મજબૂત પ્રોટીન છે, જે લવચીક સલ્ફર સંયોજનોથી બનેલું છે. જેમ કે, એવું માનવામાં આવે છે કે સલ્ફર ધરાવતું અનાનસ આ પ્રોટીન (કેરાટિન) ઉત્પન્ન કરવામાં અને વાળને સુંદર અને મજબૂત બનાવવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. તેથી અનાનસનું સેવન સ્વાસ્થ્ય, ત્વચા અને વાળ દરેક માટે ખુબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.