દેશભરમાં ચાલી રહેલા કોરોના રસીકરણ અભિયાન હેઠળ અત્યાર સુધીમાં 46 કરોડ 72 લાખથી વધુ કોરોનાની રસીઓ આપવામાં આવી છે. આરોગ્ય મંત્રાલયે જણાવ્યું કે શનિવારે 53 લાખ 72 હજારથી વધુ રસીઓ આપવામાં આવી હતી. જોકે ઘણા લોકો રસી લીધા પછી પણ કોરોનાથી સંક્રમિત થઈ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં નિષ્ણાતો કહી રહ્યા છે કે રસી લીધા પછી પણ માસ્ક પહેરવું જરૂરી છે. ઇઝરાઇલ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ જેવા દેશોએ રસી આપેલા લોકોને માસ્ક પહેરવાની મંજૂરી આપી હોવાથી, સીડીસીએ ચેપના કેસ વધે ત્યારે ફરી એકવાર માસ્ક પહેરવાની સલાહ આપી છે. ભારતમાં પણ કેસ થોડા ઘટી રહ્યા છે, પરંતુ કોરોના મૂળમાંથી દૂર થયો નથી, આવી સ્થિતિમાં માસ્ક સાથે જોડાયેલી કેટલીક બાબતો જાણવી ખૂબ જ જરૂરી છે, જેમ કે માસ્ક કેટલા દિવસો સુધી વાપરી શકાય, શું ગંદા માસ્ક પહેરીને મ્યુકોર માયકોસિસનું જોખમ છે ? તો ચાલો આ વિશે અમે તમને વિગતવાર જણાવીએ કે માસ્ક પહેરતા સમયે કઈ બાબતની કાળજી લેવી જોઈએ.
કેટલા દિવસો સુધી માસ્કનો ઉપયોગ કરી શકાય ?
‘જો તમે એન -95 માસ્ક લગાવો છો, તો તમે એક માસ્ક ચાર વખત પહેરી શકો છો. પરંતુ આ માટે, ઓછામાં ઓછા ચાર માસ્ક એક સાથે ખરીદવા પડશે. માસ્ક લગાવ્યા પછી તેને કાગળમાં લપેટી રાખો અને બીજા દિવસે નવું માસ્ક પહેરો. એ જ રીતે, ત્રણ દિવસ માટે નવું માસ્ક પહેરો અને ચોથા દિવસે પ્રથમ દિવસનું માસ્ક પહેરો. આ સાથે, જો માસ્ક પર વાયરસ છે, તો તે ચાર દિવસમાં નાશ પામશે. એ જ રીતે, તમામ માસ્ક વચ્ચે ચાર દિવસનું અંતર રહેશે. જો તમે કોટનનું માસ્ક પહેરો છો, તો ઓફિસથી આવ્યા પછી, તેને ગરમ પાણીમાં ધોઈને સુકવો અને બીજા દિવસે ફરીથી તે માસ્કનો ઉપયોગ કરો. પરંતુ દરરોજ માસ્ક ધોવા જરૂરી છે. તે ધ્યાનમાં રાખવાનું છે કે N-95 અથવા કોટનનું માસ્ક પહેરતી વખતે તેને ઢીલું ન રાખો. જો તે ઢીલું થઈ ગયું છે, તો તેનો અર્થ એ કે તમારો માસ્ક ખરાબ છે.
અત્યારે વરસાદની ઋતુ છે, જો માસ્ક ભીના થઈ જાય તો શું કરવું જોઈએ ?
‘માસ્કને ભીનું ન થવા દો, જો માસ્ક ભીનું થાય તો તેને ફેંકી દો અથવા તમાંરી સાથે એક થેલી રાખો અને વરસાદ આવવા પર આ માસ્ક ફેંકી દો. ક્યારેય ભીનું માસ્ક ન પહેરો, કારણ કે ભીના માસ્ક દ્વારા વાયરસ ટૂંક સમયમાં બહારના પડમાંથી નાક અને મોં દ્વારા પ્રવેશી શકે છે.
શું ગંદા માસ્ક પહેરવાથી મ્યુકોર માયકોસિસ થવાનું જોખમ છે ?
માસ્ક કોરોના ચેપ સામે રક્ષણ આપે છે. આમા મ્યુકોર માયકોસિસના કેટલાક કેસ પણ થયા છે. આ દરમિયાન, એમસના 352 દર્દીઓ પર એક અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં જાણવા મળ્યું છે કે ગંદા માસ્ક અથવા ધોયા વગરના માસ્ક પહેરવાથી આ જોખમ વધી શકે છે. આવું થાય છે કારણ કે જ્યારે આપણે માસ્ક પહેરીએ છીએ અને બોલીએ છીએ, ત્યારે તેમાં ભેજ થાય છે. જો તમે તેને વારંવાર પહેરો છો, તો પછી ભેજ ફૂગનું સ્વરૂપ લેવાનું શરૂ કરે છે અને નાક દ્વારા શરીરની અંદર પહોંચે છે. આપણે જોયું હશે કે ઘણા લોકો માસ્કને યોગ્ય રીતે પહેરતા નથી અને જો તેઓ યોગ્ય રીતે પહેરે તો એક જ માસ્કનો ઉપયોગ ઘણા દિવસો સુધી કરે છે. આ કરવું ખોટું છે. તેથી, જો તમે કોટનના માસ્કનો ઉપયોગ કરો છો, તો તેને ગરમ પાણીથી ધોઈ લો અથવા N-95 માસ્ક શ્રેષ્ઠ છે. ‘
કોરોના પછી યુવાનો શ્વાસની તકલીફનો સામનો કરી રહ્યા છે, તેનું કારણ શું છે ?
‘કોરોનામાં ફેફસાં પ્રભાવિત થાય છે, તે બધાને ખબર છે. યુવાનોમાં આ સમસ્યા વધુ જોવા મળી રહી છે. આ જ કારણ છે કે આજે પણ ઘણા યુવાનોનો રિપોર્ટ નેગેટીવ આવ્યા પછી પણ તીઓ ફેફસાની સમસ્યા સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે અને આઈસીયુમાં છે. કોઈપણ ચીજ વાંચવામાં શ્વાસની તકલીફની સમસ્યા એ સંકેત છે કે ફેફસામાં ઘણી અસર થઈ છે. આ સમસ્યામાં રિકવરી મેળવવામાં સમય લાગી શકે છે. પરંતુ આ સમસ્યા દૂર કરવા માટે જાતે કોઈ દવા ન લો. જો સમસ્યા વધારે હોય તો ડોક્ટરને મળો.
રસીનો બૂસ્ટર ડોઝ શું છે ?
‘બાળકોની ડીપીટી અથવા ટિટાનસ રસીની જેમ, જ્યારે આપણે કોરોના રસીનો ડોઝ આપીએ છીએ, ત્યારે શરીર તેમને સારી રીતે ઓળખે છે અને એન્ટિબોડી બનાવવાની પ્રક્રિયા ધીરે ધીરે થાય છે. પરંતુ જ્યારે આપણે બીજો ડોઝ અથવા બૂસ્ટર ડોઝ લગાવીએ છીએ, ત્યારે શરીર એન્ટિબોડીઝ બનાવવાનું શરૂ કરે છે. તેથી જ બૂસ્ટર ડોઝ લેવો જરૂરી છે.