સામાન્ય રીતે લોકો બ્લડ પ્રેશર અને હાર્ટ રેટ વચ્ચેનો તફાવત પારખી શકતા નથી.ઘણી વાર,લોકો આમાંની એકમાં તકલીફ હોવાથી બીજામાં તકલીફ માની લે છે.તેથી,આપણે આ બંનેનો અર્થ અને તેનાથી સંબંધિત ગેરસમજો જાણવી જોઈએ.આજે અમે તમને આ બંનેના તફાવત વિશે જણાવીશું.
સામાન્ય રીતે લોકો બ્લડ પ્રેશર અને હાર્ટ રેટ વચ્ચે તફાવત કરી શકતા નથી.તેથી,આપણે આ બંનેનો અર્થ અને તેનાથી સંબંધિત ગેરસમજો જાણવી જોઈએ.હાર્ટ રેટ એક મિનિટમાં હૃદયના ધબકારાની સંખ્યાનો સંદર્ભ આપે છે,જે ઓક્સિજન શોષી લેવાની અને કાર્બન ડાયોક્સાઇડને ઉત્સર્જન કરવાની શરીરની આવશ્યકતા અનુસાર બદલાઈ શકે છે. વ્યક્તિનું હાર્ટ રેટ 60 થી 100 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ.
તે જ સમયે,બ્લડ પ્રેશર એટલે કે રક્ત વાહિનીઓમાં લોહી વહેતું હોય ત્યારે વાહિનીઓની દિવાલ પર આવતું દબાણ.એક સ્વસ્થ વ્યક્તિનું બ્લડ પ્રેશર 90 થી 120 ની વચ્ચે હોય છે.
આ બંને સાથે સંબંધિત તફાવતો
ઘણા લોકો વિચારે છે કે અનિયમિત હાર્ટ રેટ હોવાને કારણે જલ્દી હાર્ટ એટેક આવે છે.જ્યારે હૃદય અસામાન્ય દરથી ધબકતું હોય છે,ત્યારે તેનો અર્થ એ થાય છે કે તે પૈલીપ્ટેશનની સ્થિતિ છે.અમુક સમયે તમે તમારા ધબકારાને ઝડપી અથવા ધીમી અનુભવી શકો છો.પરંતુ આ જીવન માટે જોખમી નથી.તે સામાન્ય રીતે કેફીન, આલ્કોહોલનું સેવન,દવા,તાણ અથવા કસરતને કારણે પણ થાય છે.
અમુક સમયે બ્લડ પ્રેશર અને હાર્ટ રેટ એક સાથે ચાલે છે.ઉદાહરણ તરીકે,જ્યારે તમે ગુસ્સો અથવા ડર અનુભવો છો અથવા સખત મહેનત કરો છો,ત્યારે બંને સાથે ઉપર જઈ શકે છે.પરંતુ તમારે અહીં નોંધ લેવી જોઈએ કે તેઓ હંમેશા જોડાયેલા નથી.જો હાર્ટ રેટ સામાન્ય હોય તો પણ તમારું બ્લડ પ્રેશર એકસરખું ના હોઈ શકે.તે ખૂબ વધારે અથવા ખૂબ ઓછું હોઈ શકે છે.તેથી તમારે આ બંનેને જોડવા નહીં.
એ જ રીતે,ત્યાં એક અન્ય ગેરસમજ છે કે જ્યારે પલ્સ રેટ ઉંચો હોય છે,ત્યારે તેનો અર્થ એ કે તમે વધુ તાણમાં છો.અથવા તણાવ હૃદયના ધબકારામાં વધારો કરી શકે છે,પરંતુ તે હંમેશાં જરૂરી નથી.અમુક સમયે,વધતા તાપમાન અથવા વધુ ભેજ હોવાના કારણે,પણ હાર્ટ રેટ વધી શકે છે.
આ બંને વચ્ચેના તફાવતને સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે.બ્લડ પ્રેશર એ એક રક્તવાહિની દ્વારા લોહીના બળના વર્ણન માટે વપરાય છે.બીજી બાજુ,હાર્ટ રેટ એ એક મિનિટમાં ધબકારાની સંખ્યા છે.તેઓ આરોગ્યના બે સંપૂર્ણપણે અલગ સૂચકાંકો છે. આનો અર્થ એ કે જો તમને હાઈ બ્લડ પ્રેશર અથવા હાયપરટેન્શન છે,તો બ્લડ પ્રેશરને માપવાનો કોઈ વિકલ્પ નથી.
વધતા હાર્ટ રેટને લીધે બ્લડ પ્રેશર તે જ દરે વધશે નહીં.તેમ છતાં હૃદય સામાન્ય કરતા વધારે ધબકતું હોય છે, તંદુરસ્ત રક્ત વાહિનીઓ સરળ રક્ત પ્રવાહને મંજૂરી આપવા પાતળી થઈ શકે છે.જ્યારે આપણે કસરત કરીએ છીએ,ત્યારે હૃદય સ્નાયુઓમાં પૂરતા પ્રમાણમાં લોહી પંપ કરવા માટે ગતિ કરે છે.તે હોઈ શકે છે કે તમારા હાર્ટ રેટ બમણા થઈ ગયા હોય,પરંતુ તે સુરક્ષિત છે કારણ કે તમારું બ્લડ પ્રેશર માત્ર સામાન્ય દરથી વધ્યું છે.
બ્લડ પ્રેશર સાથે હાર્ટ રેટને જોડવાની ભૂલ ન કરો
સૌથી ચિંતાજનક માન્યતા એ છે કે સામાન્ય હાર્ટ રેટ એ સામાન્ય બ્લડ પ્રેશરને બતાવે છે.જો કે,તે એવું નથી. સામાન્ય ધબકારા હોવાનો અર્થ એ નથી કે તમારું બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય છે.તેથી,આ બાબતમાં ઊંડું જવું નહીં, અને જો તમને કોઈ આવી સમસ્યા હોય, તો તમારે સમય-સમય પર તાપસ કરાવવી જરૂરી છે.બ્લડપ્રેશરની સમસ્યા આજકાલ સામાન્ય છે અને જો યોગ્ય સમયે સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે.
સ્વાભાવિક છે કે જ્યારે આ બંને વચ્ચે કોઈ સંબંધ નથી,ત્યારે તે સમજવું પણ ખોટું છે કે હાર્ટ રેટ અને બ્લડ પ્રેશર એક જ દરે વધે છે અને નીચે આવે છે.તેથી હાર્ટ રેટ અને બ્લડ પ્રેશરને સરખા ન માનવા.હાર્ટ રેટ અને બ્લડ પ્રેશરથી સંબંધિત તમને કોઈ સમસ્યા હોય,તો તમારે તાત્કાલિક ડોક્ટર પાસે જઈ તાપસ કરાવવી જોઈએ.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત