ડોકટરો વારંવાર કહે છે કે કોલેસ્ટ્રોલ ઓછું કરીને હાર્ટ એટેકનું જોખમ ટાળી શકાય છે. આપણા શરીરમાં ઘણા પ્રકારના કોલેસ્ટરોલ હોય છે જે શરીર માટે જરૂરી છે. દરેક કોલેસ્ટરોલ ખરાબ હોતું નથી, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ક્યા કોલેસ્ટરોલ હાર્ટ એટેક અથવા હાર્ટ રોગોનું કારણ બને છે. બીજું, આપણે કેવી રીતે જાણી શકીએ કે આપણું કોલેસ્ટેરોલ વધારે છે, અને આપણે પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ. ત્રીજે સ્થાને, કોલેસ્ટરોલ ઘટાડતી દવાઓ લેવાનું પણ ગેરફાયદા છે. ચાલો અમે તમને કોલેસ્ટરોલ વિશે વિગતવાર માહિતી જણાવીએ.
કોલેસ્ટરોલ એટલે શું ?
કોલેસ્ટરોલ એટલે ચરબી. તે લોહીમાં જોવા મળે છે. ચરબી શરીર માટે જરૂરી છે. આ મગજના સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવે છે. ચરબીનો સંગ્રહ ખોરાકની જેમ કાર્ય કરે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ લાંબા સમય સુધી બીમાર રહે છે અને રોગમાં કંઈપણ ખાવા માટે અસમર્થ છે, તો ફક્ત તેના શરીરની ચરબી જ તેને ઉર્જા પ્રદાન કરે છે. ચરબીને કારણે હાડકાં મજબૂત બને છે. તે વિટામિન ડી અને કેલ્શિયમનું શોષણ સુધારે છે. આ રીતે ચરબી શરીર માટે ફાયદાકારક છે.
ચરબીનું નુકસાન
આપણે આપણા સામાન્ય ખોરાકમાં દરરોજ 60 ટકા કાર્બોહાઈડ્રેટ લો. 30 ટકા પ્રોટીન લો. 10 થી 20 ટકા ચરબી લો. જો તમે દરરોજ સક્રિય રહો તો કાર્બોહાઇડ્રેટનો ઉપયોગ થાય છે. પરંતુ જો તમે પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડો કરી રહ્યા છો, તો કાર્બોહાઇડ્રેટ લીવર પર જઈને ચરબીમાં ફેરવાઈ જાય છે અને તે જમા થવા લાગે છે. આ ચરબી ધમનીઓમાં ગંઠાવાનું નિર્માણ તરફ દોરી જાય છે, જે હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારે છે.
ચરબી પ્રકારના
સંતૃપ્ત ચરબી
આ સંતૃપ્ત ચરબી ઓરડાના તાપમાને ઓગળે છે. જેમ કે દેશી ઘી, ડાલડા ઘી વગેરે. ડોક્ટર કહે છે કે સંતૃપ્ત ચરબી આપણા શરીર માટે વધુ હાનિકારક છે. આ ચરબી ધમનીઓ અને લોહીના કોષોમાં એકઠું થવા લાગે છે. ધમનીઓમાં ગંઠાવાનું બનાવે છે. તેથી, એક દિવસમાં વધુ પ્રમાણમાં સંતૃપ્ત ચરબી ન ખાવી જોઈએ.
બહુઅસંતૃપ્ત ચરબી
આ ચરબીવાળા ઓરડાના તાપમાને ઓગળતું નથી. જેમ કે શુદ્ધ તેલ, સરસવનું તેલ વગેરે. આ ચરબી શરીરમાં ચરબી જુદા જુદા સ્વરૂપોમાં એકઠી થાય છે.
હાઈ કોલેસ્ટરોલ અને હાર્ટ એટેક વચ્ચેનો સબંધ
જ્યારે કોલેસ્ટરોલ વધે છે, ત્યારે ધમનીઓમાં સોજા થાય છે. જ્યારે ધમનીઓમાં સોજા થાય છે, ત્યારે તેઓ ગંઠાઈ જવા માટે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે અને તેમની સપાટી રફ થઈ જાય છે. જ્યારે સરળ સપાટી રફ બની જાય છે, પછી કોલેસ્ટરોલ જમા થવાનું શરૂ કરે છે અને ગંઠાવાનું બનાવે છે. જેના કારણે લોહીનો પ્રવાહ અવરોધાય છે. જ્યારે આ ગંઠાવાનું તાણ વધે છે, ત્યારે આ ગંઠાઈ જાય છે અને ટ્યુબ અવરોધિત થઈ જાય છે, જેનાથી હાર્ટ એટેક આવે છે. તેથી, કાર્ડિયોલોજિસ્ટ્સ કહે છે કે શરીરમાં કોલેસ્ટરોલનું સ્તર ઓછું કરવું જોઈએ. ધમનીઓમાં સોજા નીચેના કારણોને લીધે થાય છે.
- – અનિયંત્રિત ડાયાબિટીસ
- – અનિયંત્રિત બ્લડ પ્રેશર
- – વધારે તાણ
- – ધૂમ્રપાનનો વપરાશ
- – કોલેસ્ટરોલના પ્રકારો
- – ઓછી ઘનતા કોલેસ્ટરોલ
- – કુલ કોલેસ્ટરોલ
- – ટ્રાઇગ્લાઇસેરાઇડ કોલેસ્ટરોલ
- – ઉચ્ચ ઘનતાવાળા લિપોપ્રોટીન કોલેસ્ટરોલ
- – ખરાબ કોલેસ્ટરોલ
- ઓછી ઘનતા કોલેસ્ટરોલ
ઓછી ઘનતા કોલેસ્ટરોલ (એલડીએલ) કારણે લોહીમાં તરતું રહે છે. આનાથી ગંઠાઇ જવાની શક્યતા વધી જાય છે. એલડીએલને બેડ કોલેસ્ટ્રોલ કહેવામાં આવે છે. તે શરીરમાં જેટલું વધારે છે, તેના શરીરમાં હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારે છે.
સામાન્ય વ્યક્તિમાં એલડીએલ 100 એમજી / ડીએલથી ઓછું હોવું જોઈએ. જો કોઈ દર્દીને પહેલાં હાર્ટ એટેક આવ્યો હોય અથવા કોઈ દર્દી ઉચ્ચ જોખમની કેટેગરીમાં હોય, તો પછી તેનું કોલેસ્ટરોલ દવાઓ દ્વારા 50mg / dL ની નીચે લાવી શકાય છે.
કુલ કોલેસ્ટરોલ
તે શરીરમાં 200 એમજી / ડીએલથી ઉપર ન હોવું જોઈએ.
ટ્રાઇગ્લાઇસેરાઇડ કોલેસ્ટરોલ
તે 150 એમજી / ડીએલથી વધુ ન હોવું જોઈએ. આ બધા ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલમાં શામેલ છે.
સારા કોલેસ્ટરોલ
હાઇ ડેન્સિટી લિપોપ્રોટીન (એચડીએલ)
આ કોલેસ્ટરોલ બંધ થતું નથી. આ કોલેસ્ટરોલ ગાંઠ બનાવતા નથી. તે 40mg / dL કરતા વધુ હોવું જોઈએ. તે શરીર માટે સારું છે. તેનાથી હાર્ટ એટેકનું જોખમ ઓછું થાય છે.
ઉચ્ચ કોલેસ્ટરોલનાં લક્ષણો અને કારણો
જે લોકોમાં કોલેસ્ટરોલ વધારે હોય છે તેઓ વધુ જાડાપણું ધરાવે છે. આવા દર્દીની BMI 29 કરતા વધારે હોય છે.
જે મહિલાઓની કમર જાડાઈ 102 સે.મી. અને પુરુષો 88 સે.મી. હોય છે, તેમને પણ કોલેસ્ટ્રોલ વધારે હોય છે.
જે દર્દીઓ શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડો કરે છે તેમાં પણ કોલેસ્ટરોલ વધવાની સંભાવના છે. આવા લોકોએ 6 મહિનામાં એકવાર કોલેસ્ટરોલની તપાસ કરાવવી જોઈએ.
હાર્ટ એટેકનો પારિવારિક ઇતિહાસ ધરાવતા લોકોએ 6 મહિનામાં તેમના કોલેસ્ટરોલની તપાસ કરાવવી જોઈએ.
ડાયાબિટીઝ અને બ્લડ પ્રેશર અનિયંત્રિત હોય તેવા દર્દીઓએ 6 મહિનામાં કોલેસ્ટરોલની તપાસ કરાવવી જોઈએ.
40 વર્ષથી ઉપરની વ્યક્તિએ પણ 1 વર્ષમાં કોલેસ્ટરોલની તપાસ કરાવવી જોઈએ.
કોલેસ્ટેરોલ તપાસવા માટે આ વસ્તુ ધ્યાનમાં રાખો
જે લોકો કોલેસ્ટરોલનું પરીક્ષણ કરવા જાય છે, તેઓએ લગભગ 8 કલાક ઉપવાસ કરવો જોઈએ. પછી કોલેસ્ટરોલ પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ. જેમ કે આખી રાત કંઈપણ ન ખાતા અને સવારે પરીક્ષણ કરો. જો તમે કંઇક ખાધા પછી કોલેસ્ટરોલની તપાસ કરશો, તો કોલેસ્ટરોલ વધશે.
કેવી રીતે હાઇ કોલેસ્ટરોલ નિયંત્રિત કરી શકાય છે
ઓછું દેશી ઘી, માખણ, મલાઈ ઓછું ખાઓ. બહુઅસંતૃપ્ત ચરબીનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરવો જોઈએ. સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવો.
શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરતા રહો. જો તમે ઓછી કસરત કરો છો, તો વધુ કરો.
ડાયાબિટીઝ અને બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રિત કરો.
આવા દર્દીઓને 3 મહિના સુધીનો સમય આપવામાં આવે છે. જો 3 મહિના પછી કોલેસ્ટરોલ ઓછું કરવામાં આવે છે, તો પછી તે દર્દીને તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવવા માટે વધુ સલાહ આપવામાં આવે છે. જો કોલેસ્ટરોલ નીચે ન આવે તો દવા આપવામાં આવે છે.
3 મહિના પછી પણ, જો કોઈ દર્દી વધુ આવે છે, તો કોલેસ્ટરોલ ઘટાડવા માટે દવાઓ આપવામાં આવે છે. આ દવાઓ લીવરમાં સંગ્રહિત ચરબી બંધ કરે છે. જેના કારણે શરીરમાં ચરબીનું સંશ્લેષણ ઓછું થઈ જશે અને કોલેસ્ટરોલનું સ્તર ઓછું થવા લાગશે.
કોલેસ્ટરોલ ઘટાડવાની દવાઓના ગેરફાયદા
લીવરને નુકસાન કરે છે.
સ્નાયુઓ નાશ કરે છે. આવા દર્દીઓમાં માંસપેશીઓમાં દુખાવો હોય છે.
આવા દર્દીઓની સ્ટૂલ એક તીવ્ર ગંધ ધરાવે છે અને સ્ટીકી હોય છે. જેના કારણે જ્યારે પાણી રેડવામાં આવે ત્યારે તે ઝડપથી ફ્લશ થતું નથી.
સારા કોલેસ્ટરોલ કેવી રીતે વધારવું
ડોક્ટર કહે છે કે હજી સુધી આવી કોઈ દવા મળી નથી જે સારું કોલેસ્ટરોલ વધારી શકે. આવી સ્થિતિમાં, તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવવાથી જ સારા કોલેસ્ટરોલમાં વધારો થઈ શકે છે. તેમજ લીલી શાકભાજી ખાવાથી તે વધે છે.
શરીરમાં હાઈ કોલેસ્ટરોલ હાર્ટ એટેકનું કારણ બને છે. આ કોલેસ્ટરોલ ઘટાડતી દવાઓનું સેવન કરવાના ગેરફાયદા પણ છે. તેથી, કોલેસ્ટરોલ ઘટાડવા માટે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવી જોઈએ.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત