શરીરમાં એસ્ટ્રોજનનો અભાવ ઘણી સમસ્યાઓ પેદા કરી શકે છે. ચાલો આપણે આ ઉણપને ઓળખવાની પદ્ધતિ અને ફાયદા જાણીએ.
સ્ત્રીઓના શરીરમાં એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનો મુખ્ય ભાગ છે. તે તરુણાવસ્થા અથવા મેનોપોઝની વાત હોય, આ હોર્મોનનું ડિસબેલેન્સ આખા શરીરનું સંતુલન બગાડે છે. તેથી આજે આપણે એસ્ટ્રોજન હોર્મોન અથવા લો એસ્ટ્રોજન લેવલની ઉણપ (Deficiency of estrogen hormone) વિશે વાત કરીશું જેના કારણે શરીરમાં ઘણા મોટા ફેરફારો થાય છે. તેમની વચ્ચેના સામાન્ય ફેરફારો વિશે વાત કરવી, તે વજનમાં વધારો છે. હા, જો તમે અચાનક વજન વધારી રહ્યા છો, તો તમારે એસ્ટ્રોજનના વધતા અને ઘટતા સ્તર વિશે જાણવું જ જોઇએ. તો ચાલો આપણે જાણીએ કે એસ્ટ્રોજનના નીચલા સ્તરને કેવી રીતે ઓળખવું અને પછી તેને સંતુલિત કરવાની કેટલીક સરળ રીતો (Ways to Increase Estrogen Naturally).
એસ્ટ્રોજન હોર્મોનની ઉણપ (Deficiency of estrogen hormone)
વિજ્ઞાનની ભાષામાં એસ્ટ્રોજનના અભાવને સમજો, સામાન્ય રીતે આ સમસ્યા 40 કે તેથી વધુ વયની સ્ત્રીઓમાં થાય છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે એસ્ટ્રોજનની ઉણપ હંમેશા મેનોપોઝના સમય સાથે થાય છે, એટલે કે, પીરિયડ્સ બંધ થવાના સમયને સંબંધિત છે. પરંતુ આજકાલ લોકોની જીવનશૈલીમાં પરિવર્તનને કારણે તે યુવતીઓને પણ પરેશાન કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
મેનોપોઝ સિવાય ઇસ્ટ્રોજનની ઉણપના મુખ્ય કારણો:-
જો મેનોપોઝ અથવા પૂર્વ મેનોપોઝની ઉંમરથી દૂર રહેતી સ્ત્રીઓમાં એસ્ટ્રોજનની અછત અથવા તેના નીચા સ્તરની ઉણપ હોય, તો તેમની જીવનશૈલી સાથે સંબંધિત કેટલાક કારણો હોઈ શકે છે. જેમ કે,
– ઇટિંગ ડિસઓર્ડર
– તણાવ અને ચિંતા
– એક્સરસાઇઝ એડિક્ટેડ હોવું
– સ્લીપિંગ સાઇકલ ડિસબેલેન્સ થવી
– હોર્મોનલ ગ્રંથીઓ યોગ્ય રીતે કાર્યરત ન હોવી
– પોલિસિસ્ટિક ઓવેરિયન સિન્ડ્રોમ
એસ્ટ્રોજનની ઉણપને કેવી રીતે ઓળખવી?
એસ્ટ્રોજનનો અભાવ શરીરમાં ઘણા સંકેતો આપે છે. જેમ કે,
– રેગ્યુલર મૂડ સ્વિંગ્સ
– ડિપ્રેશન
– માથામાં દુખાવો
– અનિયમિત પીરિયડ્સ
– થાક અને આળસ
– ક્રેવિંગ્સ અને ઇમોશનલ ઇટિંગ
– વારંવાર યોનિમાર્ગનો ચેપ થવો
– ઝડપી વજન વધવો
એસ્ટ્રોજનની ઉણપ અને વજન વધવો
ચાલો આપણે એસ્ટ્રોજનની ઉણપના આ સંકેતોને સમજીએ, જેમ કે મૂડ સ્વિંગ્સ, ક્રેવિંગ અને ઇટિંગ ડિસઓર્ડર આ ત્રણ વજન વધારવા માટે પૂરતા છે (Hormonal Weight Gain). આને લીધે તમને અનિયમિત ભૂખ લાગશે, જેના કારણે તમે વજન સંતુલિત કરી શકશો નહીં. આ સિવાય, એસ્ટ્રોજનની ઉણપ એસ્ટ્રાડીયોલની (estradiol) ઉણપ તરફ દોરી જાય છે, જે શરીરમાં મેટાબોલિઝમને અસર કરે છે, જેનાથી ઝડપી વજન વધે છે. નોંધપાત્ર રીતે, આ વજન હિપ્સ અને જાંઘની આસપાસ વધુ વધે છે, જેની પાછળ એસ્ટ્રાડિયોલની ઉણપનો મોટો હાથ છે.
કુદરતી રીતે એસ્ટ્રોજન વધારવાની કે બેલેન્સ કરવાની રીતો:-
તમે એસ્ટ્રોજનને કુદરતી રીતે સંતુલિત કરવા માટે આહાર અને કસરતની મદદ લઈ શકો છો. જેમ કે આહારમાં,
– માછલી ખાઓ
– પ્રોસેસ્ડ ખોરાક ઓછો ખાઓ
– અળસીના બીજ અને તલનું સેવન કરો
– જરદાળુ, અખરોટ અને પિસ્તાનું સેવન કરો
– આલ્કોહોલ અને ખાંડને મર્યાદિત કરો
– લીલા શાકભાજી ખાઓ
– સોયાયુક્ત ખોરાકનો ઉપયોગ કરો
આ કસરત કરોલ
– બ્રિસ્ક વોકિંગ કરવું
– દોડવું
– સીડીઓ ચઢવી
– યોગા કરવા
– ડાન્સ કરવો
– વેઇટ લિફ્ટિંગ કરો
આ બાબતો ઉપરાંત, તમે તમારી જાતને સક્રિય રાખો અને તાણ મુક્ત રહો એ મહત્વનું છે. તનાવમુક્ત રહેવું વધુ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે તમારા આંતરસ્ત્રાવીય સ્વાસ્થ્યને સૌથી વધુ અસર કરે છે. આ બધા સિવાય, જો તમારું એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઓછું છે અને તે તમારા વજનને અસર કરી રહ્યું છે, તો તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો. એસ્ટ્રોજનની ઉણપના લક્ષણોની જાતે પણ આકારણી કરો અને તેને નિયંત્રિત કરવાનો પ્રયાસ કરો.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત