શું તમને ખૂબ ગુસ્સો આવે છે ? અથવા શું તમને આખા શરીરમાં ખંજવાળ આવે છે અને ફોલ્લીઓ થાય છે ? જો હા, તો પછી આ લેખ તમારા માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે. કારણ કે આ બધા લક્ષણો પિત્તા પ્રકૃતિવાળા લોકોમાં જોવા મળે છે. જે લોકોમાં વધુ પિત્ત દોષ હોય છે, તેઓ પિત્ત પ્રકૃતિવાળા હોય છે. પિત્ત દોષ એ બે તત્વો અગ્નિ અને પાણીથી બનેલો હોય છે, જ્યારે શરીરમાં અગ્નિ વધે છે ત્યારે પિત્ત દોષાનો જન્મ થાય છે. તંદુરસ્ત શરીર માટે પિત્તનું સંતુલન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તો ચાલો અમે તમને જણાવીએ, પિત્ત દોષ એટલે શું અને તેના સંતુલન માટેના કેટલાક ઘરેલું ઉપાય વિશે –
હકીકતમાં, જ્યારે પિત્ત દોષ વધે છે, ત્યારે શરીરમાં ઘણો થાક આવે છે. નિંદ્રાના આ અભાવને કારણે ત્વચામાં ખંજવાળ, શરીરમાં બળતરા અને ગુસ્સો પણ ખૂબ આવે છે. શરીરમાં પિત્ત વધારાને કારણે 40 પ્રકારના રોગોનો જન્મ થઈ શકે છે. તેથી સમયસર પિત્ત દોષ શાંત પાડવું જરૂરી છે. જો તમને પિત્ત દોષના પ્રારંભિક લક્ષણો દેખાય, તો પછી તમે કેટલાક ઘરેલું ઉપાયોની મદદથી પણ આ સમસ્યાનો ઇલાજ કરી શકો છો.
પિત્ત દોશા એટલે શું ?
આપણું શરીર ત્રણ ચીજોથી બનેલું છે. તેમાં વાત, પિત્ત અને કફનો સમાવેશ થાય છે. શરીરમાં આમાંના કોઈપણ એકનું અસંતુલન રોગ પેદા કરી શકે છે. તેથી, તમારે આ ત્રણને શાંત અને સંતુલિત કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. જ્યારે તમે ખૂબ મસાલેદાર ખોરાક ખાવ છો અથવા તમને કોઈ માનસિક તાણ આવે છે, જો હા, તો આ કારણોસર પણ પિત્ત દોષનો જન્મ થાય છે. પિત્ત દોષને લીધે, શરીરમાં અગ્નિનું પ્રમાણ વધે છે, જે 40 પ્રકારના રોગોનું કારણ બની શકે છે. એટલું જ નહીં, પિત્તની ઉણપને કારણે ઘણા રોગો પણ થઈ શકે છે. તેથી પિત્ત દોષને સંતુલિત રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. કોઈપણ દોષમાં વધારો અથવા ઘટાડો રોગોને આમંત્રણ આપે છે.
શરીરમાં પિત્ત દોષ કેમ વધે છે
શરીરમાં પિત્ત દોષ વધવાના ઘણા કારણો હોય શકે છે. આમાં ખોરાક, શારીરિક અને ભાવનાત્મક કારણો શામેલ છે. વધુ તીખો, ખાટો, વધુ મસાલેદાર, ખરો, તળેલું અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાક ખાવાથી શરીરમાં પિત્તા દોષ વધે છે. લાલ માંસનું સેવન, કેફીનીટેડ વસ્તુઓનું સેવન, આલ્કોહોલ અને નિકોટિન પણ પિત્ત દોષમાં અસંતુલનનું કારણ બને છે. જો તમે વધારે પડતા સૂર્યપ્રકાશમાં રહેશો તો પણ તમને પિત્ત દોષ થઈ શકે છે. ભાવનાત્મક તાણ અને સ્ટ્રેસના લીધે, પિત્ત વધવાનું શરૂ થાય છે. વધારે પડતી કસરત અથવા કામ કરવાથી પણ પિત્ત દોષ વધે છે.
પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવાના ઘરેલું ઉપચાર
1) પિત્ત દોષ ઘી, માખણ અને દૂધ દ્વારા સંતુલિત થઈ શકે છે.
2) જો પિત્ત દોષ અસંતુલિત અથવા વધતો હોય તો તમારે ખાટાં ફળોના સેવનથી બચવું જોઈએ. તેને સંતુલિત કરવા માટે મીઠા ફળોનું સેવન ફાયદાકારક છે.
3) પિત્તને શાંત કરવા માટે, તમે એલોવેરાનો રસ પી શકો છો. આ સાથે, પિત્ત સરળતાથી સંતુલિત થઈ શકે છે. દૂધીનો રસ પીવાથી પણ પિત્ત દોષ શાંત થઈ શકે છે.
4) પિત્ત દોષ આમળાના રસથી સંતુલિત થઈ શકે છે. આમળામાં આવા ઘણા પોષક તત્વો જોવા મળે છે, જે પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવામાં મદદગાર છે.
5) જો પિત્ત દોષને લીધે શરીરમાં અગ્નિની માત્રામાં વધારો થાય છે, તો વધુ પ્રમાણમાં પાણી પીવાથી તે શાંત થઈ શકે છે.
6) પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવા માટે, તમે ગુલાબની પાંખડીનું ગુલકંદ બનાવીને પી શકો છો. તેની અસર ઠંડી છે, જે શરીરમાં લાગેલી અગ્નિને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે.
7) જો શરીરમાં પિત્તનું પ્રમાણ વધે તો તમે વરિયાળી, કોથમીરનું પાણી પી શકો છો. આ માટે રાત્રે એક ગ્લાસ પાણીમાં એક ચમચી વરિયાળી અને કોથમીર મિક્સ કરો. તેને આખી રાત પલાળી રાખો અને સવારે તેનું પાણી પીવો.
8) આ સાથે, ફુદીનાનું પાણી પણ પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવામાં મદદગાર છે.
9) સૂકી દ્રાક્ષ પિત્ત દોષને શાંત કરવામાં મદદગાર છે. પિત્ત દોષ દૂધમાં સૂકી દ્રાક્ષ ઉકાળીને ખાવાથી સંતુલિત થઈ શકે છે.
10) આ ઉપરાંત, પિત્ત દોષને શાંત કરવા માટે, તમારે તમારા આહારમાં ઘી શામેલ કરવું જોઈએ. પિત્તને સંતુલિત કરવામાં ઘી અત્યંત મદદગાર છે. તમે તેનો ઉપયોગ દાળ, શાકભાજીમાં કરી શકો છો.
11) શાકભાજીમાં તમારે કાકડી, કેપ્સિકમ, પલાળેલી દાળ, પાંદડાવાળા શાકભાજી, કઠોળ અને દૂધીનો સમાવેશ કરવો જોઈએ.
આ સિવાય પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવાની ટિપ્સ –
- – પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવા માટે, તમારે કડવી અને મીઠી વસ્તુઓનું સેવન કરવું જોઈએ. આ કરવાથી પિત્ત દોષ સંતુલિત થઈ શકે છે.
- – જો તમારી પિત્તની સમસ્યા વધી છે, તો તમારે વધારે કસરત કરવાનું ટાળવું જોઈએ.
- – પિત્ત દોષ ખુશ રહેવાથી અને મિત્રો સાથે વાત કરીને પણ શાંત થઈ શકે છે.
- – પિત્ત દોષ ધ્યાન કરવાથી સંતુલિત થઈ શકે છે.
- – માર્જરી આસન, ચંદ્ર નમસ્કાર, ભુજંગાસન અને શવાસના પિત્ત દોષને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે.
– જો તમારા શરીરમાં પિત્ત દોષ વધે છે, તો પછી તમે આ ઘરેલું ઉપાયોની મદદથી તેને સંતુલિત કરી શકો છો. પરંતુ જો લાંબા સમય સુધી આમાં કોઈ અસર થતી નથી, તો તમારે ડોક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. તેથી તેને અવગણો નહીં, કારણ કે પિત્તની સમસ્યા સમય જતાં વધતી રહે છે.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત