તરબૂચ ખાવામાં તો સ્વાદિષ્ટ છે જ સાથે તે ખૂબ પૌષ્ટિક પણ છે. અધ્યયન મુજબ, આ ઘાટા લાલ રંગના ફળને લાઇકોપીનનો રાજા પણ કહેવામાં આવે છે. તરબૂચમાં 92 ટકા પાણી અને 8 ટકા ખાંડ હોય છે. તે શરીરમાં પાણીની ઉણપ પુરી કરે છે. તરબૂચ વિટામિન એ, સી અને બી 6 નો સૌથી મોટો સ્રોત છે. તેમાં રહેલા બીટા કેરોટિનના કારણે તે કોષની સ્વસ્થ રાખીને હૃદયરોગના જોખમને ઘટાડે છે. તરબૂચમાં એન્ટીઓક્સિડેન્ટ પણ ભરપૂર માત્રામાં છે, સંશોધન મુજબ તરબૂચ વજન ઘટાડવા, આંખો, વાળ, ત્વચા માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. અને તે પેટના કેન્સર, હ્રદયરોગ અને ડાયાબિટીઝ સામે પણ રક્ષણ આપે છે. આ સિવાય પણ તરબૂચના સેવનથી ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભ થાય છે. તો ચાલો અમે તમને જણાવીએ તરબૂચના સેવનથી થતા ફાયદાઓ વિશે.
1. હૃદયને સ્વસ્થ રાખે છે
હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે તરબૂચના ઘણા ફાયદા છે. સંશોધન મુજબ તરબૂચ ખાવાથી અથવા તેનો રસ દરરોજ પીવાથી ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલના સંચયથી બચી શકાય છે, જેથી હૃદય સ્વસ્થ રહે છે. અભ્યાસ મુજબ, તરબૂચના આ હૃદયરોગમય ગુણધર્મો પાછળ તરબૂચમાં જોવા મળતો સીટ્રેલાઈન નામનો પદાર્થ છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે સિટ્રેલાઇન એથરોસ્ક્લેરોસિસ પર સારી રીતે ફાયદાકારક અસર કરી શકે છે એથરોસ્ક્લેરોસિસ એ એક હૃદય રોગ છે જેમાં ચરબી, કોલેસ્ટરોલ અને અન્ય પદાર્થો ધમનીની દિવાલો પર જમા થવાનું શરૂ કરે છે. આ ઉપરાંત, મેટ્રોપોઝ પછી મહિલાઓમાં ધમનીની જડતા ઘટાડવા માટે પણ સિટ્રેલાઇન કામ કરી શકે છે.
2. પાચન આરોગ્ય
તરબૂચનું સેવન કરવાથી પાચન યોગ્ય રહે છે.તરબૂચમાં પાણી ભરપૂર માત્રામાં હોય છે અને ખોરાકને પચાવવામાં પાણી સૌથી મહત્વપૂર્ણ તત્વ માનવામાં આવે છે. આ સિવાય તેમાં ફાઈબર પણ હોય છે, જે પાચનતંત્રને સ્વસ્થ રાખવા તેમજ કબજિયાત, ડાયરિયા અને ગેસ જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપવાનું કામ કરે છે. પેટની સમસ્યાઓથી બચવા માટે, તમે તમારા રોજિંદા આહારમાં તરબૂચનો સમાવેશ કરી શકો છો.
3. વજન ઘટાડવા માટે
વજન ઘટાડવા માટે પણ તરબૂચ ફાયદાકારક છે. જે લોકો તેમના વધતા વજનથી પરેશાન છે તેઓ તેમના રોજિંદા આહારમાં તરબૂચનો સમાવેશ કરી શકે છે. વજન ઓછું કરવું એ તરબૂચનો શ્રેષ્ઠ સ્વાસ્થ્ય લાભ છે. તરબૂચમાં ઓછી કેલરી હોય છે, જ્યારે ફાઇબર વધારે હોય છે. આ ઉપરાંત તેમાં પાણી પણ ઉચ્ચ માત્રામાં હોય છે, જે શરીરમાંથી ઝેરને બહાર કાઢવા અને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તરબૂચમાં મોટા ભાગમાં લગભગ 86 કેલરી હોય છે, તે 1 ગ્રામ ચરબીથી ઓછી અને 22 ગ્રામ કાર્બ્સ ધરાવે છે. તેમાં કોલેસ્ટરોલ હોતું નથી અને તે દરરોજ ફાઇબરની આવશ્યકતાના 5 ટકા પુરી પાડે છે, જે ચરબી બર્ન કરવામાં અને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
4. હાઇડ્રેટ રાખે છે
શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે હાઇડ્રેટેડ રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, એટલે કે, તમારા શરીરમાં પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી હોવું જોઈએ. ડિહાઇડ્રેશન ઘણી શારીરિક સમસ્યાઓ પેદા કરી શકે છે જેમ કે કબજિયાત, નબળાઇ, ચક્કર, માથાનો દુખાવો, મોમાં સુકાતા, પેટનું ફૂલવું અને લો બીપી વગેરે. તરબૂચમાં ભરપૂર માત્રામાં પાણી હોય છે, તેથી તે શરીરને હાઇડ્રેટ રાખવાનું કામ કરે છે. ખાસ કરીને, ઉનાળા દરમિયાન, ડિહાઇડ્રેશનની સમસ્યા વધુ હોય છે, તેથી ડોકટરો પણ તરબૂચ ખાવાની અથવા તેનો રસ પીવાની સલાહ આપે છે. તે શરીરને રીહાઇડ્રેટ કરે છે અને પેટને ઠંડુ રાખે છે.
5. કેન્સર
કેન્સર જેવા જીવલેણ રોગ માટે પણ તરબૂચ ફાયદાકારક છે. તરબૂચમાં લાઇકોપીન નામનું તત્વ હોય છે, જે શરીરમાં કેન્સરને અટકાવે છે. લાઇકોપીનના કારણે તડબૂચ લાલ રંગ મેળવે છે. તે એક શક્તિશાળી એન્ટીઓકિસડન્ટ છે, તેથી તે શરીરમાં કેન્સરને વધતા અટકાવી શકે છે. એક અધ્યયન મુજબ, લાઇકોપીનમાં ચેમો નિવારક ગુણધર્મો છે, જે ખાસ કરીને પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે. બીજા અધ્યયન મુજબ લાઇકોપીન તેના એન્ટીઓકિસડન્ટ અને બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો સાથે કીમોથેરાપીની આડઅસરો ઘટાડી અથવા અટકાવી શકે છે.
6. સ્નાયુમાં દુખાવો
સ્નાયુઓમાં થતો દુખાવો દૂર કરવા માટે પણ તરબૂચ ફાયદાકારક છે. આ ફળ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ અને એમિનો એસિડ સાઇટ્રિનથી ભરપૂર છે, તરબૂચનું સેવામં વર્કઆઉટ પછી ગળાના સ્નાયુઓમાં થતો દુખાવો દૂર કરી શકે છે. એક અધ્યયન મુજબ તરબૂચમાં હાજર સિટ્રેલાઇન સ્નાયુઓમાં દુખાવો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી, સ્નાયુઓમાં થતો દુખાવો ટાળવા માટે, તમે તમારા રોજિંદા આહારમાં તરબૂચનો સમાવેશ કરી શકો છો.
7. રોગપ્રતિકારક શક્તિ
વિટામિન-સી ભરપૂર હોવાને કારણે તરબૂચ શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. આ ઉપરાંત, તરબૂચમાં ફાઇબર પણ જોવા મળે છે, જે આંતરડાને સ્વસ્થ રાખવાનું કામ કરે છે. આ ફળમાં વિટામિન બી 6 પણ શામેલ છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિને એન્ટિબોડીઝ બનાવવા માટે મદદ કરે છે. તરબૂચમાં હાજર વિટામિન-એ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નિયંત્રિત કરે છે અને ચેપ અટકાવે છે. સ્વસ્થ જીવનશૈલી માટે મજબૂત રોગપ્રતિકારક શક્તિ હોવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેથી, તમે તમારા રોજિંદા આહારમાં તરબૂચ ઉમેરી શકો છો.
8. અસ્થમા માટે
તરબૂચમાં હાજર લાઇકોપીનનો ફાયદો અસ્થમામાં જોઈ શકાય છે. તે અસરકારક એન્ટીઓકિસડન્ટ છે, જે અસ્થમાના દર્દીઓ માટે અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. અસ્થમાવાળા 17 પુખ્ત વયના લોકો પર હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં લાઇકોપીનની ક્લિનિકલ અસર જોવા મળી છે. અન્ય અહેવાલ મુજબ, અસ્થમાના દર્દીઓ માટે લાઇકોપીન અને વિટામિન-એનું પૂરતું સેવન ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.
9. કિડની આરોગ્ય
તરબૂચમાં અન્ય પોષક તત્વો કરતા પોટેશિયમ ઓછું હોય છે. એક અહેવાલ મુજબ, તરબૂચ કિડનીની બિમારીથી પીડિત લોકો માટે ફાયદાકારક છે. કિડનીને સ્વસ્થ રાખવા માટે તમારા દૈનિક આહારમાં તરબૂચનો સમાવેશ કરવો એ એક સારો વિકલ્પ હોઈ શકે છે.
10. બ્લડ પ્રેશર કંટ્રોલ
તરબૂચમાં સીટ્રેલાઈન નામના એમિનો એસિડ હોય છે, જે બ્લડ પ્રેશર માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. એક યુનિવર્સિટીના અભ્યાસ મુજબ, સિટ્રેલાઇન બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદગાર થઈ શકે છે. તરબૂચ એ પોટેશિયમનો સારો સ્રોત છે, જે હાઈ બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવા માટે ફાયદાકારક છે. પોટેશિયમ એ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ પણ છે, જે કસરત દરમિયાન બ્લડ પ્રેશરનું નિયમન કરે છે. બીજો એક અભ્યાસ પણ તરબૂચના બ્લડ પ્રેશર કંટ્રોલ ગુણધર્મોને સમર્થન આપે છે. સંશોધનમાંથી જાણવા મળ્યું છે કે તડબૂચ સિસ્ટોલિક અને ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર ઘટાડે છે.
11. આંખો માટે
આંખો માટે પણ તરબૂચ ઘણું ફાયદાકારક છે. તરબૂચ એ વિટામિન-એનો સારો સ્રોત છે, જે આંખના રેટિનામાં રંગદ્રવ્યો બનાવવામાં મદદ કરે છે. આ વય સંબંધિત આંખના અસ્પષ્ટતાને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. વિટામિન-એ ને રેટિનોલ પણ કહેવામાં આવે છે, જે ઓછા પ્રકાશમાં સારી દ્રષ્ટિને પ્રોત્સાહન આપે છે.
12. ડાયાબિટીઝ
ડાયાબિટીઝ જેવા જીવલેણ રોગ માટે પણ તરબૂચના ઘણા ફાયદા છે. તેમાં ખાંડ ઓછી હોય છે, તેથી તે ડાયાબિટીઝને પ્રોત્સાહન આપતું નથી. એક અહેવાલ મુજબ, તરબૂચમાં એન્ટીઓકિસડન્ટની સાથે એન્ટીડિઆબેટીક ગુણધર્મો પણ છે. તરબૂચ કોલેસ્ટરોલ દુ કરે છે, તેથી તે ટાઇપ -2 ડાયાબિટીઝને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરી શકે છે.
13. હીટ સ્ટ્રોક
હીટ સ્ટ્રોકને લૂ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ તે સ્થિતિ છે જેમાં ગરમીને કારણે શરીરનું તાપમાન વધે છે. તેની ઘટના પાછળનું કારણ છે કે ઉનાળામાં વધુ સમય સુધી તડકામાં રેહવું અને પાણીનું સેવન ઓછું કરવું. તે ઘણા કેસોમાં જીવલેણ પણ હોઈ શકે છે. તે જ સમયે, તરબૂચમાં પાણી વધારે છે, તેથી તે શરીરને ડિહાઇડ્રેશનથી બચાવવા માટે કામ કરે છે. તે જ સમયે, તરબૂચ હાયપરથર્મિયા જેવી સ્થિતિને પણ અટકાવી શકે છે. દવાઓમાં પણ તેનું ખૂબ મહત્વ છે. તરબૂચ એવું ફળ છે જે ઉનાળામાં તરસ છુપાવે છે અને થાક દૂર કરે છે. હીટ સ્ટ્રોક શરીરમાં જાળવેલ પ્રવાહીની માત્રાને અસર કરતું નથી.
14. હાડકાને સ્વસ્થ રાખે છે
હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ તરબૂચ ઘણું ફાયદાકારક છે. તરબૂચમાં વિટામિન સી ભરપુર માત્રામાં હોય છે, જે હાડકાં માટે ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. એક અહેવાલ મુજબ, શરીરમાં વિટામિન-સીની ઉણપથી હાડકામાં દુખાવો જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. એક અધ્યયન સૂચવે છે કે તરબૂચમાં હાજર લાઇકોપીન ઓસ્ટીયોપોરોસિસ અને હાડકાના અસ્થિભંગની સંભાવનાને અટકાવી શકે છે. આ ઉપરાંત, તરબૂચમાં હાજર વિટામિન-એ હાડકાની સ્વસ્થ રાખવાનું કામ કરે છે.
15. પેઢા અને દાંત માટે ફાયદાકારક
મોના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ તરબૂચનું સેવન કરી શકાય છે. તરબૂચમાં વિટામિન-સી ભરપુર માત્રામાં હોય છે. દાંત અને પેઢા માટે વિટામિન-સી ખૂબ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. એક અહેવાલ મુજબ, વિટામિન-સીની ઉણપથી પેઢા સંબંધિત સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. મોની સ્વચ્છતા માટે વિટામિન-સીનું મહત્વ જણાવાયું છે ઉપરાંત તરબૂચમાં તેમાં ઘણું પાણી હોય છે જેથી તે દાંતમાંથી બેક્ટેરિયાને દૂર કરવા માટે કાર્ય કરે છે અને દાંતને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત