ખીલ અને પિમ્પલ્સ વચ્ચેનો તફાવત એ છે કે ખીલ એ એક રોગ છે અને પિમ્પલ્સ એ તેના લક્ષણોમાંનું એક છે. આ ચહેરા પર અનેક કારણોસર થાય છે.
ખીલનું કારણ શું છે? આ પ્રશ્ન મોટાભાગે ટીનએજ અને એવુંપુખ્ત વયના લોકો માટે છે જે ચહેરા પર ખીલ, પિમ્પલ્સ અને દાગથી ત્રસ્ત છે. હકીકતમાં ચહેરા પર પિમ્પલ અથવા ખીલ વધારે ઉત્પાદન, બેક્ટેરિયા, આંતરસ્ત્રાવીય અસંતુલન અને ત્વચાના મૃત કોષોને લીધે થાય છે. તે માત્ર ચહેરાની સુંદરતા જ ઘટાડે છે, પરંતુ કેટલીક વાર અસહ્ય પીડા પણ આપે છે. આવી સ્થિતિમાં ખીલની સમસ્યાઓથી કેવી રીતે મુક્તિ મેળવવી તે લોકોના મનમાં વારંવાર સવાલ ઉભા થાય છે. તો સૌ પ્રથમ, ખીલના 5 પ્રકારો છે અને પછી તેનાથી છુટકારો મેળવવાનો ઉપાય.
ખીલના પ્રકારો – How many types of acne are there?
1. બ્લેકહેડ્સ – What causes blackhead?
બ્લેકહેડ્સ થવાનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે આપણા ત્વચાના છિદ્રો ભરવા. બ્લેકહેડ્સ ત્યારે થાય છે જ્યારે આપણા કુશળતા છિદ્રો સીબમ અને મૃત ત્વચાના કોષોથી ભરેલા હોય છે. બાકીની જગ્યા ભરેલી હોવા છતાં, ઉપરથી પિમ્પલ્સ દેખાય છે. આને લીધે, જ્યારે તેઓ ઇલાજ થાય છે, ત્યારે પણ તે તમારી ત્વચા પર ડાઘ છોડી દે છે.
2 વ્હાઇટહેડ્સ – Why am I getting so many white heads?
વ્હાઇટહેડ્સને પિમ્પલ્સનો જ પ્રકાર કહેવામાં આવે છે, જેમાં તે ફક્ત ત્વચાના બાહ્ય ભાગને અસર કરે છે. તે ચહેરા, છાતી અને પીઠ પર નાના સફેદ ઉભાર તરીકે દેખાય છે, જેમાં સફેદ રંગની સિસ્ટ જમા થાય છે. ત્વચામાં છિદ્રોનું બલ્કિંગ, હોર્મોનલ અસંતુલન અને સીબમનું વધુ પડતું ઉત્પાદન એ વ્હાઇટહેડ્સના મુખ્ય કારણો છે. વ્હાઇટહેડ્સ ટાળવાનો માર્ગ એ છે કે તમારા મોંને સાફ રાખો અને ગંદકી અને તેલ એકઠા ન થવા દો.
3. પપલ્સ-પુસ્ટુલ્સ (Papules-Pustules)
જ્યારે તમારા ખીલની આસપાસની દિવાલો તીવ્ર બળતરા કે સોજા દ્વારા તૂટી જાય છે ત્યારે પપલ્સ થાય છે. આ પપલ્સ એકદમ દુ:ખદાયક છે. તેઓ પહેલા વ્હાઇટહેડ જેવા જ હોય છે, પરંતુ પછીથી છિદ્રોની આસપાસ સોજો થઈ જાય છે. પછી તે પરુથી ભરાય છે. આ પાકે છે અને ત્વચામાંથી બહાર આવે છે અને ત્વચા લાલ થઈ જાય છે.
4. નોડ્યુલ્સ (Nodules)
નોડ્યુલ્સ ત્યારે થાય છે જ્યારે ખીલ ખૂબ ભરેલા દેખાય છે. તેમાં સોજો આવી જાય છે. તે ત્વચાની નીચે ઊંડા જોવા મળે છે અને સરળતાથી ડ્રેઇન થતા નથી. પરંતુ તેમનામાં ખૂબ પીડા હોય છે. તમે સામાન્ય રીતે ઘરે સારવાર કરી શકતા નથી. તમારા ડોક્ટર અથવા ત્વચારોગ વિજ્ઞાની સંભવત: દવા લઈ શકે છે. મોટાભાગના ડોકટરો તેમાં વિટામિન એ ખાવાની ભલામણ કરે છે.
5. ફોલ્લો (Cysts)
બેક્ટેરિયા, સીબમ અને મૃત ત્વચાના કોષોના સંયોજન દ્વારા છિદ્રો બંધ થતાં, સિસ્ટ વિકસી શકે છે. આ નોડ્યુલ્સ કરતા બંધ ત્વચાની અંદર અને સપાટીની નીચે ઊંડા હોય છે. આ મોટા લાલ અથવા સફેદ ખીલ છે, જે ઘણીવાર સ્થિતિને વધુ પીડાદાયક બનાવે છે. આ ખીલના સૌથી મોટા સ્વરૂપો છે અને તે સામાન્ય રીતે કોઈ ગંભીર ચેપના પરિણામે રચાય છે. આવા પિમ્પલ્સ પણ ડાઘ થવાની સંભાવના છે.
ખીલની ચહેરા પર શું અસર થાય છે – What does acne do to your skin?
ખીલને લીધે ત્વચા હેઠળના પિમ્પલ્સ બંધ થાય છે. તેલયુક્ત અને મૃત ત્વચા કોષો અને પિમ્પલ્સ પેદા કરે છે, જેના ડાઘ તમારા ચહેરા પર લાંબા સમય સુધી રહી શકે છે. ખીલ મોટે ભાગે ચહેરા પર હોય છે, પરંતુ તે પીઠ, છાતી અને ખભા પર પણ દેખાઈ શકે છે.
શું ખાવાથી ખીલ થતા નથી?
જો તમને પિમ્પલ્સ છે, તો તમારે તળેલી વસ્તુઓ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. આ ઉપરાંત, તમારે ઘણા બધા ડેરી ઉત્પાદનોનું સેવન કરવાનું પણ ટાળવું જોઈએ. ખરેખર ઊંડા તળેલા ખોરાકમાં મળતા હાઇડ્રોજનયુક્ત ટ્રાન્સ ચરબી તમારા ચહેરાના છિદ્રોને નુકસાન પહોંચાડે છે. આ સિવાય ચીઝ, માખણ, ખાંડ, કોફી અને તૈયાર ખોરાક ખાવાનું ટાળો. આ ઉપરાંત, જો તમે પિમ્પલ્સથી બચવા માંગતા હો, તો તમારે તમારા આહારમાં વિટામિન-એ સામેલ કરવું જોઈએ. જેમ કે,
– ગાજર
– પાલક
– કોળું
– સુગર બીટ
– કઠોળ વગેરે ખાવ
સવારે ઉઠીને હૂંફાળું પાણી પીવો – Does hot water reduce acne?
સવારે ઉઠીને ગરમ પાણી પીવાથી પેટ સાફ થાય છે. પરંતુ તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે આ ટેવ ચહેરાને સાફ કરવામાં મદદ કરે છે. હકીકતમાં ગરમ પાણી શરીરમાંથી ગંદકી દૂર કરે છે અને ખીલના વિકાસને અટકાવે છે. આને કારણે, શરીરનું રક્ત પરિભ્રમણ વધુ સારું રહે છે અને પિમ્પલ્સ ઓછા થાય છે.
ખીલ દૂર કરવા માટેના ઘરેલું ઉપાય – Home Remedies For Acne
1. ગ્રીન ટી ફેસ પેક
ગ્રીન ટીમાં પોલિફેનોલ હોય છે, જે ઘરેલું ઉપાયમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. તે પોલિફેનોલ્સ સીબમ એટલે કે તેલ ઘટાડી શકે છે. તેમાં એન્ટી-માઇક્રોબાયલ અને એન્ટી ઓકિસડન્ટ પ્રોપર્ટીઝ પણ છે, જે ખીલ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી ગ્રીન ટી ફેસ પેકનો ઉપયોગ કરો.
2. ટી ટ્રી ઓઇલનો ઉપયોગ
ટી ટ્રી ઓઇલ એન્ટી બેક્ટેરિયલ અને એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણથી ભરેલું છે. તે પિમ્પલ્સને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. આ માટે, એલોવેરા જેલમાં અડધી ચમચી ટી-ટ્રી ઓઇલના બે થી ત્રણ ટીપાં મિક્સ કરીને તેને ચહેરા પર લગાવો. પછી મોં ધોઇ લો અને નિયમિતપણે કરો.
3. મધ
ખીલના બેક્ટેરિયા સામે લડીને ખીલના ઉપચારમાં મધ મદદ કરી શકે છે. આ માટે ત્રણ ચમચી મધ અને એક ચમચી તજ પાવડરની પેસ્ટ તૈયાર કરીને તેનો ઉપયોગ કરો.
ખીલ ટાળવા માટેની સામાન્ય ટિપ્સ અને યુક્તિઓ
ખીલની સારવાર ચહેરાના શુદ્ધિકરણ અને કેટલાક સરળ જીવનશૈલીને અનુસરીને પણ કરવામાં આવે છે. તેથી,
– દિવસમાં બે વાર અને પરસેવા પછી મોં ધોઈ લો.
– સુતા પહેલા અને જાગો ત્યારે ચહેરો ધોઈ લો.
– ખીલ પર સ્ક્રબ ન કરો અથવા કઠોર એક્સ્ફોલિએટ્સનો ઉપયોગ ન કરો.
– ખીલને સ્પર્શશો નહીં અને પોપિંગ કરવાનું ટાળો. તેનાથી ચહેરા પર ડાઘ થઈ શકે છે.
– બ્લેકહેડ્સ અથવા વ્હાઇટહેડ્સથી બચવા માટે યોગ્ય સફાઇની કાળજી લો.
આ બધા સિવાય બેડ, મેકઅપનું બ્રશ અને ફોનની સ્ક્રીન પણ સાફ રાખો. તેઓ ખીલ પેદા કરી શકે છે. તેથી સૂતા પહેલા તમારા મોંને સારી રીતે સાફ કરો અને તમારા મેકઅપ બ્રશ અને ઓશિકાઓને હંમેશાં સાફ રાખો. સારો આહાર લેવાની સાથે કસરત અને યોગ પણ કરો. આ રીતે તમારી ત્વચાની સંભાળ રાખો અને દોષરહિત અને ખીલ મુક્ત ત્વચા મેળવો.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
નોંધ –
આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.
આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!
આપના સહકારની આશા સહ,
ટીમ હેલ્થ ગુજરાત