ગરમીની ઋતુમાં આ વસ્તુનું છે અનોખું મહત્વ, આપે છે જોરદાર ઠંડી, કૈલાશ ખેર પણ કરી ચુક્યા છે વખાણ
છત્તીસગઢના બસ્તરમાં રહેતા આદિવાસીઓની જીવનશૈલી અને પરંપરામાં અનેક કળાઓ સમાયેલી છે. આમાંની એક કળા તુમ્બા કલા છે. આદિવાસીઓએ દૂધીના શાક સિવાય પણ અનોખા ઉપયોગની શોધ કરી છે. જેને સ્થાનિક ભાષામાં તુમ્બા કહેવામાં આવે છે. બસ્તરની આદિવાસી મહિલાઓ આ તુમ્બા કલાને બચાવવામાં વ્યસ્ત છે. હકીકતમાં, બસ્તરના આદિવાસીઓ, જેઓ કુદરતી જીવન જીવે છે, તે તુમ્બાને સૂકવીને બનાવે છે.
સૂકાયા બાદ તેનો અંદરનો ભાગ કાપીને કાઢી નાખવામાં આવે છે. આ કુદરતી પોટને આદિવાસી તુમ્બા કહેવામાં આવે છે. તુમ્બામાં રાખવામાં આવેલ પાણી લાંબા સમય સુધી ઠંડુ રહે છે. લાંબા અંતરની મુસાફરી દરમિયાન, આદિવાસીઓ પીવાના પાણી સાથે તેમના દ્વારા તૈયાર કરાયેલા સોફ્ટ ડ્રિંક્સ રાખે છે.
તેને દેશી થર્મોસ પણ કહી શકાય. તે જ સમયે, આધુનિકતાના યુગમાં તુમ્બા કળા ધીમે ધીમે લુપ્ત થઈ રહી હોવાને કારણે, બસ્તર જિલ્લા વહીવટીતંત્રે સ્થાનિક મહિલાઓને આ કળાને ફરીથી જીવંત બનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે. હવે ફરી એકવાર આ તુમ્બા કલાને પ્રોત્સાહિત કરતા આદિવાસી મહિલાઓ મોટી સંખ્યામાં તુમ્બા બનાવી રહી છે. નીતિ આયોગે પણ આદિવાસી મહિલાઓ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવતી આ તુમ્બા કલાની પ્રશંસા કરી છે. સ્થાનિક આદિવાસી મહિલાઓ પણ તુમ્બા બનાવીને રોજગારી મેળવી રહી છે.
બસ્તરના આદિવાસીએ જણાવ્યું કે જિલ્લા વહીવટીતંત્ર દ્વારા તુમ્બા કલાને નવા સ્વરૂપમાં વિશ્વ સમક્ષ લાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. જગતરામે જણાવ્યું કે તુમ્બાને માત્ર પીવાનું પાણી રાખવા માટે જ બનાવવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ તેના અનેક સ્વરૂપો અને રંગોની પણ શોધ કરવામાં આવી છે. જેમાં લેમ્પ, બંદરો અને ઘણી આકર્ષક કલાકૃતિઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. તે જ સમયે, સૂકા તુમ્બા પર, કારીગરો ઘણી સુંદર કલાકૃતિઓ આપે છે અને તેને મોહક અને આકર્ષક દેખાવ આપે છે.
