ગાયના છાણ દેશો સાથે ભારતના સંબંધોને મજબૂત કરશે, પ્રથમ વખત છાણની નિકાસ થશે

વિવાદાસ્પદ નિવેદનોને કારણે ગલ્ફ દેશો દ્વારા ભારતીય ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધ લગાવવાના નિરાશાજનક સમાચાર વચ્ચે જયપુરમાંથી એક સારું ચિત્ર ઉભરી રહ્યું છે. ગાય હવે ખાડી દેશોને જોડવાનું માધ્યમ બની રહી છે. અત્યાર સુધી ગાયનું દૂધ અને ઘી સ્વાસ્થ્ય વર્ધક તરીકે વિદેશમાં નિકાસ કરવામાં આવતું હતું, પરંતુ પ્રથમ વખત દેશી ગાયનું ઓર્ગેનિક ગોબર ભારતમાંથી કુવૈત મોકલવામાં આવી રહ્યું છે. કુવૈત મોકલવા માટે લગભગ 200 મેટ્રિક ટન ગાયનું છાણ પેક કરવામાં આવી રહ્યું છે.

જણાવી દઈએ કે જયપુરની પિંજરાપોળ ગૌશાળામાંથી દેશી ગાયના છાણને પેક કરવાનું કામ પૂરજોશમાં ચાલી રહ્યું છે. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે અખાતના દેશોમાં ગાયના છાણની માંગનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે અહીં મળી આવતા ગાયના છાણની કિંમત કરતા 40 ટકા વધુ ટ્રાન્સપોર્ટેશન ખર્ચ ચૂકવ્યા બાદ પણ ગાયના છાણનો ઓર્ડર આપવામાં આવ્યો હતો.

ગાયના છાણના ઢગલા જોઈને મોટા ભાગના લોકો પોતાનો ચહેરો બનાવે છે, જ્યારે ગાયનું છાણ ન માત્ર કરોડોની કમાણીનું સાધન બની રહ્યું છે, પરંતુ તે ખાડી દેશો સાથે ભારતના વેપાર સંબંધોને સુધારવાનું એક મહત્વપૂર્ણ માધ્યમ પણ સાબિત થઈ રહ્યું છે. . જો તમને વિશ્વાસ ન હોય તો જયપુરમાં પ્લાસ્ટિકની મોટી થેલીઓમાં પેક કરીને ગાયનું છાણ વિદેશમાં મોકલવામાં આવશે.

આ દેશી ગાયનું છાણ છે, જે આગામી થોડા દિવસોમાં ગલ્ફ દેશોમાં વેચવા માટે તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. આંકડાઓની વાત કરીએ તો, વર્ષ 2021-21માં ભારતમાં પ્રાણી ઉત્પાદનોની નિકાસ 27,156 કરોડ એટલે કે 3 લાખ 67 અને 24 મિલિયન યુએસ ડોલર હતી. પરંતુ જાણીને નવાઈ લાગશે કે દેશી ગાયના ગૌમૂત્ર અને છાણમાંથી બનેલા ઉત્પાદનોની માંગ પણ આવવા લાગી છે.

વિદેશી દેશોમાં જૈવિક ખાતરોની માંગ સતત વધી રહી છે. પરંતુ હવે દેશી ગાયના છાણના સંશોધનમાં ઘણા દાયકાઓથી જાણવા મળ્યું છે કે તેમાંથી ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોના સેવનથી માત્ર પાકનું ઉત્પાદન તો વધારી શકાય છે પરંતુ ગંભીર રોગોથી પણ બચી શકાય છે. આ જ કારણ છે કે હવે ઘણા દેશોએ ભારતમાંથી જૈવિક ખાતરની આયાત કરવાનું શરૂ કર્યું છે. આવા દેશોમાં ગલ્ફ દેશોનો પણ સમાવેશ થાય છે. તાજેતરમાં, કુવૈત સ્થિત કંપનીએ 192 મેટ્રિક ટન દેશી છાણનો ઓર્ડર આપ્યો છે. પિંજરાપોળ ગૌશાળામાં કન્ટેનરમાં ગાયના છાણનું પેકિંગ ચાલુ છે અને પ્રથમ કન્સાઈનમેન્ટ અહીંથી 15 જૂને કંડલા બંદરેથી ગલ્ફ કન્ટ્રી માટે રવાના થશે.

 

છેવટે, ખાડીના દેશોમાં અચાનક દેશી ગાયના છાણની આટલી માંગ કેમ વધી? તેની પાછળનું એક મોટું કારણ એ છે કે કુવૈતના કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોએ વ્યાપક સંશોધન પછી જાણવા મળ્યું કે ગાયનું છાણ પાક માટે ખૂબ જ ઉપયોગી છે. સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે ખાડી દેશોમાં જંતુનાશકને કારણે ખજૂરના પાકને અસર થઈ રહી છે, સ્થાનિક લોકો તેમજ યુરોપિયન દેશો હવે ખાડી દેશોમાંથી નિકાસ કરવામાં આવતા જંતુનાશકને ટાળી રહ્યા છે. જેના કારણે ગલ્ફ દેશોના બજારને અસર થઈ રહી છે.

સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે ગાયનું છાણ જંતુનાશકોને દૂર કરવામાં સૌથી અસરકારક છે. આ જ કારણ છે કે કુવૈત બાદ શારજહાંએ પણ 1000 મેટ્રિક ટન ગોબરનો ઓર્ડર આપ્યો છે. કારણ કે સંશોધનમાં એ પણ સાબિત થયું છે કે ગાયના છાણમાં 0.5 થી 0.6 ટકા નાઈટ્રોજન, 0.25 થી 0.3 ટકા ફોસ્ફરસ, 0.25 થી 0.3 અને પોટાશ 0.5 થી 1.0 ટકા હોય છે, તેમજ ગાયના છાણમાં કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, સલ્ફર જરૂરી છે. તત્ત્વો જે જમીનને ફળદ્રુપ બનાવે છે તેમાં આયર્ન, મેંગેનીઝ, કોપર અને ઝીંક પણ જોવા મળે છે.

 

તમને જણાવી દઈએ કે પહેલીવાર આટલા મોટા પાયે ગાયના છાણનો ઓર્ડર મળ્યો છે. પરંતુ તેને લાંબા અંતર પર સુરક્ષિત રીતે મોકલવો હજુ પણ એક મોટો પડકાર છે. આ ગાયના છાણને કુવૈત પહોંચાડવામાં લગભગ 215 દિવસનો સમય લાગશે, તેથી પાર્સલમાં ભેજની અસર ન થાય તે માટે ડબલ લેયર પેકિંગ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

ગાયના છાણની નિકાસને કારણે ગાયના સંરક્ષણમાં આ એક મોટી પહેલ સાબિત થશે, પરંતુ ખાડી દેશો સાથેના આપણા વેપાર સંબંધોને મજબૂત કરવામાં પણ તે અસરકારક સાબિત થશે. ગલ્ફ દેશોમાં નિકાસના આ સમાચાર એવા સમયે વધુ સકારાત્મક સંદેશ આપી રહ્યા છે જ્યારે તાજેતરમાં કેટલાક વિવાદાસ્પદ નિવેદનો બાદ ગલ્ફ દેશો ભારતીય ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરતા નથી.