ગુફામાંથી મળેલો 1.3 લાખ વર્ષ જૂનો દાંત મનુષ્યના બ્લેક બોક્સથી ઓછો નથી, માનવ વિકાસનું રહસ્ય ઉકેલાશે
લાઓસની એક ગુફામાંથી લગભગ 1.3 મિલિયન વર્ષ જૂનો દાંત મળ્યો છે. પુરાતત્ત્વવિદોને જૈવિક પૃથ્થકરણ પરથી જાણવા મળ્યું છે કે આ દાંત આઠ વર્ષની બાળકીનો હતો જે મનુષ્યની લુપ્ત થતી જાતિ હોમો ડેનિસોવન્સનો હતો. વૈજ્ઞાનિકોએ આશા વ્યક્ત કરી છે કે આ દાંતના અભ્યાસથી માનવ ઉત્ક્રાંતિના સૌથી મોટા કોયડાઓમાંના એક ડેનિસોવનના કેસનો ઉકેલ આવશે.
આપણે આધુનિક માનવીઓ, હોમો સેપિયન્સ, છેલ્લાં દસ હજાર વર્ષોથી એકમાત્ર માનવ પ્રજાતિ તરીકે એટલા ટેવાઈ ગયા છે કે અન્ય કોઈ માનવ જાતિની કલ્પના કરવી મુશ્કેલ છે. પરંતુ વાસ્તવમાં, હોમો સેપિયન્સ એ માનવ જાતિની માત્ર એક ભિન્નતા છે. લગભગ એક મિલિયન વર્ષો પહેલા, પૃથ્વી ઓછામાં ઓછી સાત માનવ જાતિઓનું ઘર હતું. 2010 માં, પુરાતત્વવિદોએ હોમો ડેનિસોવન્સ શોધી કાઢ્યા, જે એક લુપ્ત માનવ પ્રજાતિ છે જે રશિયાથી દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં ફેલાયેલી છે.
ડેનિસોવન્સ દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં એવા સમયે રહેતા હતા જ્યારે હોમો સેપિયન્સ, હોમો નિએન્ડરથલ્સ, હોમો લોંગી અને હોમો ફ્લોરેસિએન્સિસ જેવી માનવ જાતિઓ પણ પૃથ્વીના વિવિધ ભાગોમાં હતી. લાઓસમાં મળેલો દાંત દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં હોમો ડેનિસોવન્સનો પ્રથમ ભૌતિક પુરાવો અથવા અશ્મિ છે. આ દાંત કોબ્રા ગુફામાંથી મળી આવ્યો હતો, જે લાઓસની રાજધાની વિએન્ટિયાનથી 260 કિમી દૂર છે. નેચર કોમ્યુનિકેશન જર્નલમાં પ્રકાશિત સંબંધિત પેપરના સહ-લેખક ક્લેમેન્ટ જાનોલીના જણાવ્યા અનુસાર, તે દર્શાવે છે કે ડેનિસોવન્સ દક્ષિણ એશિયામાં હાજર હતા અને હોમો સેપિયન્સ અને હોમો ડેનિસોવન્સ કદાચ દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં મળ્યા હતા.
વિજ્ઞાનીઓએ સૌપ્રથમ 2010 માં રશિયાના સાઇબિરીયામાં અલ્તાઇ પર્વતોમાં એક ગુફામાં ડેનિસોવન જાતિની યુવતીની આંગળીનું હાડકું શોધી કાઢ્યું હતું. 2019 માં, તિબેટીયન પ્લેટુ પર જડબાનું હાડકું મળી આવ્યું હતું, જે સાબિત કરે છે કે આ પ્રજાતિઓનો એક ભાગ ચીનમાં પણ રહે છે. લાઓસના ખોદકામમાં મળેલા દાંત અંગે જાનોલી કહે છે કે આ દાંત મનુષ્યના બ્લેક બોક્સ જેવો છે. તેની અંદર જીવન સાથે જોડાયેલી ઘણી માહિતી છુપાયેલી છે. વિવિધ પ્રજાતિઓ વચ્ચેનો તફાવત જાણવા માટે વૈજ્ઞાનિકો દાંતનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.
તાજેતરના અભ્યાસોએ કેટલાક સેપિયન્સ (આધુનિક માનવીઓ)માં પણ ડેનિસોવન ડીએનએ શોધી કાઢ્યું છે. સંશોધકોનું અનુમાન છે કે સેપિયન્સ અને ડેનિસોવન આંતરસંવર્ધન દ્વારા એકબીજાના સંપર્કમાં આવ્યા હશે. જો કે, ડેનિસોવન્સની જેમ, અમારા કેટલા ખોવાયેલા સંબંધીઓ શોધી કાઢવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે તે જાણી શકાયું નથી.
