પાણીની એક એક બુંદ માટે કસમ ખાધી, એકલા હાથે ખોદી નાખ્યું તળાવ, હવે જલશક્તિ મંત્રીએ આપ્યો મોટો એવોર્ડ

ઝારખંડના દેવઘરના રહેવાસી સમીર અંસારીના મગજમાં 18 વર્ષ પહેલા જળ સંકટ અંગે અખબારમાં છપાયેલા સમાચારે હલચલ મચાવી દીધી હતી. તેમણે પ્રતિજ્ઞા લીધી કે તેઓ પાણીના ટીપાંને ટીપું કરીને બચાવશે અને આ સંકલ્પ માટે તેમનું આખું જીવન સમર્પિત કરશે. ત્યારથી આ જુસ્સો એક ક્ષણ માટે પણ તેના માથા પરથી ઉતરતો નથી. છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં તેણે એકલા હાથે પોતાના શહેરમાં કોદાળી-પાવડો-પટ્ટા વડે એક મોટું તળાવ ખોદ્યું. જ્યાં સુધી તળાવની ઊંડાઈ વીસ ફૂટ સુધી ન પહોંચે ત્યાં સુધી તે ખોદવાનું ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. તેમના આ જુસ્સાનો પડઘો દૂર છે. 30 માર્ચે કેન્દ્રીય જલ શક્તિ મંત્રી ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવતે નવી દિલ્હીમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં તેમને જલ પ્રહરી સન્માનથી સન્માનિત કર્યા છે.

તમારા ઘરેથી ઝુંબેશ શરૂ કરો

સમીર અંસારીએ જણાવ્યું કે, પાણીના બચાવવાનો સંકલ્પ લીધા બાદ તેણે સૌથી પહેલા તેની શરૂઆત પોતાના ઘરેથી કરી. નળના ગંદા પાણી માટે જાતે જ વોટર રિચાર્જ પિટ બનાવ્યો. છત પરથી પડતા વરસાદી પાણીને આ રિચાર્જ ખાડામાં લઈ જવાની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. પછી તેણે ‘પાણી બચાવો’ની અપીલ સાથે એક પ્લેકાર્ડ લઈને ગામડે ગામડે ચાલવાનું શરૂ કર્યું. ઝારખંડ, બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશના સેંકડો ગામડાઓમાં એકલો ગયો. લોકોને અપીલ કરી – આવનારી પેઢીઓ માટે પાણી બચાવો. કેટલાકે તેની વાત ધ્યાનથી સાંભળી, તો કેટલાકે તેની મજાક ઉડાવી.

દરવા નદીની ગંદકીથી પરેશાન

તેમના વતન દેવઘરમાંથી પસાર થતી દરવા નદીની ગંદકી અને દુર્દશા તેમને ખૂબ જ પરેશાન કરતી હતી. લોકોને નદીમાં ગંદકી ફેંકતા અને પછી તે જ પાણીનો ઉપયોગ કરતા જોઈને ભારે મુશ્કેલી પડી હતી. જ્યારે મેં લોકોને સમજાવવાની કોશિશ કરી તો મને ગાળો અને ઠપકો મળ્યો. કોઈએ કહ્યું – જો અમને અમારી સાથે સમસ્યા છે, તો તમારા માટે બીજે ક્યાંક નદી અને તળાવ શોધો. આ વાતે સમીર અન્સારીના દિલને ફરી વળ્યું. તે જ ક્ષણે તેણે દરવા નદી પાસે એક તળાવ ખોદવાનું નક્કી કર્યું. પરંતુ નદીની નજીકની ખાલી પડેલી જમીન પર દમનકારીઓએ અતિક્રમણ કરી કબજો જમાવ્યો હતો. સમીર અંસારીએ જિલ્લા વહીવટી તંત્રને અપીલ કરી હતી. જમીન ગેરકાયદેસર કબજામાંથી મુક્ત કરાવી હતી.

એકલા તળાવ ખોદવામાં લાગી ગયા

આ પછી સમીરે એકલાએ અહીં તળાવ ખોદવાનું શરૂ કર્યું. રોજ સવારે પાંચ વાગે ઉઠીને પાવડો-કૂદડી લઈને પહોંચી જવાનું. સાંજ સુધી તેણે એકલા ખોદવાનું ચાલુ રાખ્યું. ઘરના લોકો બપોરે અન્ન-જળ ત્યાં પહોંચી જતા. ઘરમાં માતા, પત્ની, બે બાળકો છે. શરૂઆતમાં બધાએ કહ્યું- આખો દિવસ આમ કરશો તો પરિવારનું ગુજરાન કેવી રીતે ચાલશે? સમીર અંસારી કહે છે કે તેણે આ બધું ઉપરવાળા પર છોડી દીધું હતું. ઘરમાં માતાના નામનું રેશનકાર્ડ છે. અનાજ ઉપલબ્ધ છે. ઘરના નાના કામોમાંથી થોડી રોકડ આવે છે. સાસરિયાઓ પણ થોડી મદદ કરે છે.

સમીર કહે છે કે થોડી તકલીફ હોય તો પણ તળાવ અને ડેમ બનાવવાનું અને પાણી બચાવવાનું આ કામ તેમની સરખામણીમાં ઘણું મોટું છે. તેને સંતોષ છે કે તે આ પવિત્ર કાર્યમાં પોતાનું જીવન સમર્પિત કરી રહ્યો છે. કુરાન શરીફની હદીસને ટાંકીને તેઓ કહે છે કે અલ્લાહે પાણીને પણ એક મહાન વરદાન ગણાવ્યું છે.

શરૂઆતમાં લોકો ગાંડો કહેતા

સમીર અંસારી કહે છે કે જ્યારે તેણે એકલા હાથે તળાવ ખોદવાનું કામ શરૂ કર્યું ત્યારે શહેર અને ગામના લોકો તેને પાગલ કહેતા હતા. લોકો હસતા હતા. તેને કોઈની પરવા નહોતી. એ પાંચ વર્ષની મહેનતનું પરિણામ ત્યારે સામે આવ્યું જ્યારે ગયા વર્ષે ચોમાસામાં તેમના દ્વારા બાંધવામાં આવેલા તળાવ-ડેમમાં પાણી જમા થયું. આસપાસના લોકો આ તળાવના પાણીનો ઉપયોગ પશુઓને પાણી પીવડાવવાથી માંડીને અન્ય કામો માટે કરવા લાગ્યા. તેઓને આશા છે કે આ ચોમાસામાં તળાવમાં પુષ્કળ પાણી હશે.

મિત્રે પ્રોત્સાહન આપ્યું

તે કહે છે કે તેના પરિવારના સભ્યો પછી તેના એક મિત્ર અઝીમ અંસારીએ તેને ખૂબ પ્રોત્સાહન આપ્યું. હંમેશા હિંમત આપો. હવે ઘણા લોકો તેના જુસ્સા અને તેના શબ્દોમાં વિશ્વાસ કરે છે. 30 માર્ચે જ્યારે તે વોટર વોચમેનને સન્માન આપવા દિલ્હી ગયો ત્યારે તેની સાથે તેનો મિત્ર અઝીમ અંસારી પણ હતો. અઝીમ કહે છે કે, ‘જો કેટલાક લોકો પોતાના જીવનમાં પણ બોધપાઠ લે, સમીરભાઈ પાણી બચાવવાના તેમના કાર્ય દ્વારા જે સંદેશ આપી રહ્યા છે, તો તે બેશક સૌથી મોટી સફળતા હશે.’