શરીર અને મનને શાંત અને સંતુલિત રાખવા આયુર્વેદના આ 6 નિયમોનું પાલન કરો, જીવન સ્વસ્થ અને સુખી બનશે

દરેક વ્યક્તિ શારીરિક સ્વાસ્થ્ય વિશે વાત કરે છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તમારી માનસિક સ્થિતિ તમારા શારીરિક સ્વાસ્થ્યને કેવી રીતે અસર કરે છે ? શારીરિક સ્વાસ્થ્યની જેમ માનસિક સ્વાસ્થ્ય પણ એટલું જ મહત્વનું છે. માનસિક સ્વાસ્થ્યની સીધી અસર આપણા એકંદર સ્વાસ્થ્ય પર પડે છે. આયુર્વેદ અનુસાર જો વ્યક્તિ માનસિક રીતે સ્વસ્થ હોય તો તે શારીરિક રીતે પણ સ્વસ્થ રહી શકે છે. આયુર્વેદ ચિકિત્સા વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી તેમજ તણાવ ઘટાડવાના તમામ પાસાઓ સાથે વ્યવહાર કરે છે. આયુર્વેદ શરીર, મન અને આત્મા વચ્ચે યોગ્ય સંતુલન બનાવવા પર ભાર મૂકે છે. આયુર્વેદ અનુસાર શરીર, મન અને આત્માને કેવી રીતે શાંત રાખી શકાય તે વિશે અહીં અમે તમને વિગતવાર જણાવીશું –

1. યોગાભ્યાસ કરો

આયુર્વેદ વિશે વાત કરતી વખતે, યોગ સૌથી પહેલા યાદ આવે છે. આયુર્વેદમાં, યોગને સ્વસ્થ રહેવા, તણાવ ઘટાડવા અને મનને શાંત કરવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદિક જીવનશૈલીમાં સરળ યાગ આસન શરીરને સક્રિય, લવચીક અને સ્વસ્થ રાખે છે. યોગને એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે વધુ સારું માનવામાં આવે છે. નિયમિત રીતે યોગ કરવાથી શરીર, મન અને આત્મા વચ્ચે સંતુલન રહે છે. યોગ તણાવ ઘટાડવા અને માનસિક રીતે સ્વસ્થ રહેવા માટે જાણીતું છે.

2. લાંબા ઊંડા શ્વાસ પણ જરૂરી છે

આયુર્વેદમાં યોગને ખૂબ મહત્વનું માનવામાં આવે છે. યોગ ધ્યાન, શ્વાસ અને મુદ્રાઓથી બનેલો છે. આયુર્વેદમાં, પોતાને સ્વસ્થ રાખવા, શરીર અને મનને શાંત રાખવા માટે ઊંડા શ્વાસ લેવાનું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આપણે બધાએ કોરોના વાયરસની બીજી લહેરમાં શ્વાસનું મહત્વ સમજી લીધું છે, આવી સ્થિતિમાં વારંવાર ઊંડા શ્વાસ લેવા અને યોગે પણ આપણી ઘણી મદદ કરી છે. શ્વાસ લેવાની કસરત ફેફસાંને મજબૂત કરવા, ઈન્ફેક્શનને દૂર રાખવા અને તણાવને દૂર કરવા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. લાંબા ઊંડા શ્વાસ મન અને શરીર સાથે જોડાય છે.

3. સ્વસ્થ આહાર લો

આયુર્વેદમાં સાત્વિક ભોજનને ખુબ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદ મુજબ વ્યક્તિએ હંમેશા પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે ભોજન કરવું જોઈએ. જો કોઈ વ્યક્તિ પિત્ત તાસીર ધરાવતું હોય તો તેણે ગરમ, ખાટી વસ્તુઓ ટાળવી જોઈએ અને ઠંડી પ્રકૃતિની વસ્તુઓનું વધુ સેવન કરવું જોઈએ. બીજી બાજુ, કફ અને વાત તાસીરના લોકોએ ઠંડી વસ્તુઓ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ અને તેમના ખોરાકમાં ગરમ વસ્તુઓ શામેલ કરવી જોઈએ. આયુર્વેદમાં આહારમાં ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. આ સાથે, તાજું અને સરળતાથી પચી જાય એવા ખોરાકને તમારા આહારમાં શામેલ કરવું જોઈએ.

4. સમયસર ભોજન –

આયુર્વેદ અનુસાર, શરીર અને મનને સ્વસ્થ રાખવા માટે સમયસર જમવું અને સમયસર ઊંઘવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ઉપરાંત, કોઈપણ માઈલ છોડશો નહીં. ખોરાક શુદ્ધ, પૌષ્ટિક અને તાજો હોવો જોઈએ. સવારનો નાસ્તો 6-8ની વચ્ચે, લંચ 12-1ની વચ્ચે અને રાત્રિભોજન 7 વાગ્યા પહેલાં લેવો જોઈએ. તેમજ 9 વાગ્યા પહેલા સૂવું અને 5 વાગ્યા સુધીમાં ઉઠવું જરૂરી માનવામાં આવે છે.

5. ધ્યાન કરો

આયુર્વેદમાં શરીર, મન અને આત્માને સંતુલિત રાખવા માટે ધ્યાન પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. દિવસમાં 15-20 મિનિટ ધ્યાન કરવાથી તણાવ દૂર થાય છે, વ્યક્તિ માનસિક રીતે સ્વસ્થ રહે છે. આયુર્વેદમાં અનેક રોગોને દૂર કરવા તેમજ સકારાત્મક વિચારોની આપલે કરવા માટે ધ્યાનને જરૂરી માનવામાં આવે છે.

6. જડીબુટ્ટીઓનું સેવન પણ જરૂરી છે

આયુર્વેદમાં જડીબુટ્ટીઓના સેવન પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. આયુર્વેદમાં જડીબુટ્ટીઓનું સેવન દવાઓ, ખોરાક વગેરે સ્વરૂપે કરવામાં આવે છે. જડીબુટ્ટીઓ અનિદ્રા, તણાવ. ચિંતા દૂર કરે છે અને શરીર અને મનને સ્વસ્થ રાખે છે. બ્રાહ્મી, ભૃંગરાજ, અશ્વગંધા અને હળદર, કાળા મરી વગેરે ઔષધિનું સેવન કરીને વ્યક્તિ સ્વસ્થ રહી શકે છે. આ સાથે જડીબુટ્ટીઓના સેવનથી શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ મજબૂત બને છે.