સ્કિન એલર્જી થવા પાછળ આ કારણો છે જવાબદાર, જાણો અને તમે પણ આજથી જ કરવા લાગો આ ઉપાયો

ત્વચાની એલર્જીને ક્યારેય અવગણશો નહીં. જો તમને હળવા લક્ષણો હોય તો પણ, તે ગંભીર સમસ્યાઓનું કારણ પણ બની શકે છે.

ચહેરા પરની એલર્જી ઘણી વાર ધૂળ, ગંદકી, પ્રદૂષણ અને ત્વચાની અવ્યવસ્થાને કારણે થાય છે. પરંતુ આ બધા તેના ગંભીર કારણોમાંનું એક નથી. ખરેખર, ત્વચાની એલર્જી પાછળ કેટલાક એલર્જન તત્વો ઉપરાંત, આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને રોગપ્રતિકારક સંવેદનશીલતામાં પણ મોટી ભૂમિકા હોય છે. જેમ કે કંઇક ખાધા પછી શરીરની પ્રતિક્રિયા, પાળતુ પ્રાણીનું પાલન અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર દ્વારા છોડમાંથી નીકળતા એલર્જન પ્રત્યેની પ્રતિકાર અને ત્વચાની વિવિધ પરિસ્થિતિઓ. ત્વચાની એલર્જીના આ વિવિધ કારણો વિશે વધુ જાણીએ.

ત્વચા એલર્જી શું છે

ડોકટર સમજાવે છે કે જો તમે ત્વચાની એલર્જીને સરળ શબ્દોમાં સમજો છો, તો પછી એલર્જી એ શરીરની પ્રતિક્રિયા છે, જે શરીરમાં જોવા મળે છે જ્યારે પણ વ્યક્તિ ખાવા, ગંધ અને સ્પર્શ કરીને સંવેદનશીલતા અનુભવે છે. હકીકતમાં આવી કોઈ પણ વસ્તુ શરીરમાં સંવેદનશીલતા ઉત્તેજીત કરે છે અને આપણે અસ્વસ્થ થવાનું શરૂ કરીએ છીએ, તેને એલર્જન કહેવામાં આવે છે. આપણું શરીર કોઈપણ એલર્જનને બાહ્ય અથવા નુકસાનકારક વસ્તુ તરીકે જુએ છે. પછી શરીર તેની સામે પ્રતિક્રિયા આપે છે, જેને આપણે એલર્જીના લક્ષણો તરીકે જોઈએ છીએ. ડૉક્ટર્સનું કહેવું છે કે શરીરના કોઈપણ ભાગ પર એલર્જીક પ્રતિક્રિયા આવી શકે છે. તમારી ત્વચા સાથે સંકળાયેલ એલર્જી માટે ચહેરો એક ખૂબ જ સામાન્ય સાઇટ છે. કારણ કે ચહેરાની ત્વચા અન્યત્ર કરતાં વધુ સંવેદનશીલ હોય છે. આ સિવાય ચહેરા પર વિવિધ પ્રકારના ક્રીમ અને અન્ય ઉત્પાદનોના ઉપયોગથી પણ ફોલ્લીઓ, ખંજવાળ અને એલર્જી થાય છે.

ત્વચાની એલર્જીના પ્રકાર (types of skin allergy)

ડોકટરના જણાવ્યા મુજબ ત્વચાની એલર્જી મુખ્યત્વે બે પ્રકારની હોય છે.

1. ઇરિટેટ કોન્ટેકટ ડર્મેટાઇટિસ (irritant contact dermatitis)

પ્રથમ ત્વચા પરના ઉત્પાદનની એલર્જીને કારણે થાય છે. આમાં, ત્વચા કેટલીક વસ્તુઓ સાથે સંપર્કમાં આવે છે અને એલર્જીક પ્રતિક્રિયા આપે છે. તે ત્વચામાં કોઈપણ પ્રકારના એલર્જન, સોજો, ફોલ્લીઓ અને લાલાશના સંપર્કમાં આવે છે. જો તમે તેના કેટલાક ગંભીર લક્ષણો જુઓ, તો

– આપણી ત્વચા બળી શકે છે અથવા ત્વચા પર બળતરા થઈ શકે છે

– ખંજવાળ આવી શકે છે

– ચામડી લાલ થઈ શકે છે, ખાસ કરીને જ્યાં આપણે ઉત્પાદનનો ઉપયોગ કર્યો છે.

– કેટલાક લોકોને ફોલ્લા વગેરે થઈ શકે છે અને બળતરા ઉત્તેજનાનો અનુભવ થઈ શકે છે.

2. એલર્જિક કોન્ટેકટ ડર્મેટાઇટિસ (allergic contact dermatitis)

ચહેરા પર ત્વચાની અન્ય પ્રકારની એલર્જી ખરેખર તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિનો સમાવેશ કરે છે. તેને એલર્જિક કોન્ટેકટ ડર્મેટાઇટિસ કહેવામાં આવે છે. આમાં એલર્જીક પ્રતિક્રિયા આપવામાં રોગપ્રતિકારક શક્તિની મોટી ભૂમિકા છે. એલર્જિક કોન્ટેકટ ડર્મેટાઇટિસના લક્ષણો વિશે વાત કરીએ,

– તેના કારણે ચહેરા પર સોજો આવે છે.

– ચહેરા પર લાલિમા એટલે કે રેડનેસ

– ખંજવાળ

– ઘણી વખત ચહેરાની ત્વચા કાચી અને લાલ થઈ જાય છે.

ત્વચાની એલર્જીના કારણો (causes of skin allergy)

એલર્જીક પ્રતિક્રિયા સામાન્ય રીતે ત્યારે થાય છે જ્યારે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ખોરાક અથવા પરાગ જેવા ખતરનાક પદાર્થ સામે લડવાનો પ્રયાસ કરે છે. હકીકતમાં જ્યારે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ એલર્જનની તપાસ કરે છે, ત્યારે તે ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન નામનો એન્ટિબોડી ઉત્પન્ન કરે છે. તેનાથી ત્વચા શરીરમાં હિસ્ટામાઇન નામનું કેમિકલ બનાવે છે. તે એલર્જીક પ્રતિક્રિયાના મોટાભાગના મુખ્ય લક્ષણોનું કારણ બને છે. ચહેરા પરની બધી એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ મુખ્યત્વે એવી કોઈ વસ્તુને કારણે થાય છે જે ખાવામાં, શ્વાસમાં લેવામાં આવે છે અથવા ઘસવામાં આવે છે. જ્યારે તે પદાર્થ સાથે સીધા સંપર્ક પછી પ્રતિક્રિયા આપે છે, ત્યારે તેને ઇરિટેટ કોન્ટેકટ ડર્મેટાઇટિસ કહેવામાં આવે છે અને તે હાથ અને ચહેરા પર ખૂબ સામાન્ય છે. ત્વચાની એલર્જીના અન્ય ઘણા કારણો છે. જેમ કે,

– સાબુ

– ડિટરજન્ટ

-ટોઇલેટરિઝ

– મેકઅપ

– સુંદરતા ઉત્પાદનોથી

– મેટલ જ્વેલરીથી

– લેટેક્સ અને રબરથી

– દ્રાવક અથવા રસાયણોથી

– ધૂળ અને માટીથી

– છોડના સંપર્કમાં આવ્યા પછી પણ ચહેરા પર એલર્જિક પ્રતિક્રિયા દેખાઈ શકે છે.

આ બધા સિવાય, ઘણી બિન-મોસમી એલર્જીઓ પણ ધૂળના કણ (ડસ્ટ એલર્જી) ને લીધે ત્વચાની એલર્જીનું કારણ બને છે. જેમ કેટલાક સૂક્ષ્મ જંતુઓ છે જે પથારી, કાર્પેટ અને નરમ ચીજોમાં રહે છે, મોલ્ડ અને ફંગસ, પેશાબ, લાળ અને પ્રાણીઓની મૃત ત્વચાના ટુકડાઓમાં પણ ત્વચાની એલર્જી થઈ શકે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ દ્વારા ચોક્કસ ખોરાક અથવા ઘટક પર ખોટી પ્રતિક્રિયા આપવાને લીધે ઘણી ખોરાકની એલર્જી થાય છે.

ત્વચાની એલર્જીને કેવી રીતે દૂર કરવી? (ways to treat skin allergies)

ત્વચાની એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓની સારવાર માટે તમે ઘણી વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરી શકો છો. ડૉક્ટર્સનું કહેવું છે કે ત્વચા પર આ એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓની સારવાર એલર્જીના પ્રકાર અને તે કયા ક્ષેત્ર પર દેખાઇ છે તેના પર નિર્ભર છે. ત્વચાની એલર્જીના ઉપાય પણ લક્ષણોની તીવ્રતા પર આધારિત છે.

1. એન્ટિથિસ્ટેમાઈન્સનો ઉપયોગ

એલર્જીથી બચવા માટે એલર્જીના સંપર્કમાં આવવા અથવા એન્ટિથિસ્ટેમાઈન્સ લેતા પહેલા આ પ્રતિક્રિયાઓને કોઈ રોકી શકે છે. એન્ટિથિસ્ટેમાઇન્સ બળતરા, સોજો, લાલાશ, ફોલ્લીઓ, ચકામા અને ચહેરા પરની કોઈપણ એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓને ઘટાડી શકે છે. આ સાથે, તે પાણીવાળી આંખો, ભરાયેલા નાક અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ સામે લડવામાં પણ મદદ કરે છે. તેથી જો તમને ત્વચાની એલર્જી હોય તો ડોક્ટરની મદદથી એન્ટિથિસ્ટેમાઈન્સ લો.

2. ઠંડા કપડાનો ઉપયોગ

એલર્જીની જગ્યાએ ઠંડા કપડાના ઉપયોગથી એલર્જી શાંત થાય છે અને ખંજવાળથી રાહત મળે છે. આ ઉપરાંત તે ચહેરા પર થતા સોજા ઘટાડવાનું પણ કામ કરે છે. આ માટે, ચોખ્ખા કપડામાં બરફના કેટલાક ટુકડા ભરો અને તેને લાલાશ અને એલર્જીની જગ્યાએ લગાવો. આ ત્યાં સુધી લાગુ થઈ શકે છે જ્યાં સુધી તમારી બળતરાનો પ્રતિસાદ ઓછો ન થાય.

3. ત્વચાને મોઇશ્ચરાઇઝ્ડ રાખો

ત્વચા માટે ભેજ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ માટે ત્વચારોગ વિજ્ઞાનીની સલાહ લીધા પછી, વપરાશકર્તાઓ મોઇશ્ચરાઇઝરનો ઉપયોગ કરી શકે છે જે શુષ્ક ત્વચાને મોઇશ્ચરાઇઝ્ડ કરવા અને ખંજવાળ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તેઓ અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર પર આવરણ પણ બનાવે છે જે તમને એલર્જીથી સુરક્ષિત રાખે છે.

4. પાલતુ જાનવરોને ઘરમાં બધી જગ્યાએ આવવાની મંજૂરી ન આપો

ડોકટરના જણાવ્યા મુજબ, તમારા ઘરોમાં ઘણી વખત એવા કારણો રહે છે, જે ત્વચા ચેપને ઉત્તેજિત કરે છે. તેથી પાલતુ પ્રાણીને ઘરના એક વિસ્તારમાં મર્યાદિત કરો અથવા તેમને બહાર રાખવાનો પ્રયાસ કરો. તેમને અને તેમના પલંગને નિયમિતપણે ધોવા અને વેક્યૂમ કરો અને ઘરને વારંવાર સાફ કરો. તેનાથી ઘરની ધૂળ અને એલર્જીના કણો ઓછા થઈ જશે અને તમે ત્વચા ચેપથી બચી શકશો.

5. કોર્ટીકોસ્ટેરોનનો ઉપયોગ (corticosterone)

ત્વચારોગ વિજ્ઞાનીના સૂચન પર તમે ક્રીમ, સ્પ્રે અને આંખના ટીપાંનો ઉપયોગ કરી શકો છો જેમાં કોર્ટીકોસ્ટેરોન છે. તે ત્વચાની કોઈપણ પ્રતિક્રિયાઓ અથવા બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, તેઓ શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી સાથે નાકમાં વાયુમાર્ગ ખોલી શકે છે.

તે જ રીતે, તમે સમજી શકો છો કે ત્વચાની એલર્જી શું છે અને તે શા માટે થાય છે. તેથી, ત્વચાની એલર્જીના આ બધા કારણોને ટાળો. એલર્જીના ગંભીર લક્ષણોને ક્યારેય અવગણશો નહીં, ઘરેલું ઉપાયનો ઉપયોગ ન કરો અને ત્વચારોગ વિજ્ઞાનીની તુરંત મદદ લો.

અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.

વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.

નોંધ –

આ વેબસાઈટ પર આપેલા નુસખા, આયુર્વેદ તથા નેચરલ પધ્ધતિઓ, ફીટનેસ ટિપ્સ તથા કસરત વગેરે દરેક બાબતો દરેક વ્યક્તિની તાસીર અનુસાર કામ કરે છે. કોઈ એક વ્યક્તિને થયેલ ફાયદો કે નુક્સાન બધાને જ થાશે એવું માનવું જોઈએ નહીં. તમારા ડોક્ટરને મળીને અથવા પૂછીને જ કોઈ પણ પ્રયોગ અપનાવવો જોઈએ. મોટા ભાગના આવા પ્રયોગો નિર્દોષ હોય છે. પણ, ક્યારેક તાસીર અનુસાર તકલીફ પણ પડી શકે.

આપણું પેજ “હેલ્થ ગુજરાત” માણતા રહો અને શેર કરતા રહો!

આપના સહકારની આશા સહ,

ટીમ હેલ્થ ગુજરાત